Ο νέος ΚΟΚ στοχεύει στην αποτροπή των σοβαρότερων τροχαίων παραπτωμάτων – εκείνων που ευθύνονται για μεγάλο ποσοστό ατυχημάτων – μέσω κλιμακωτών ποινών για τους υπότροπους οδηγούς. Οι κυρώσεις αυξάνονται δραματικά σε κάθε επανάληψη παράβασης, ενώ προβλέπονται ακόμη βαρύτερες συνέπειες αν η παράβαση προκαλέσει ατύχημα. Παρακάτω παρουσιάζουμε αναλυτικά τα νέα δεδομένα – χρηματικά πρόστιμα, διοικητικές ποινές (όπως αφαίρεση διπλώματος) και ποινικές διώξεις – για τρεις κύριες παραβάσεις (κινητό στο τιμόνι, υπερβολική ταχύτητα, οδήγηση υπό μέθη), καθώς και συνοπτικά για άλλες σοβαρές παραβάσεις.
Χρήση κινητού κατά την οδήγηση
Η χρήση κινητού τηλεφώνου πίσω από το τιμόνι συγκαταλέγεται στις κορυφαίες αιτίες τροχαίων (ήταν η 3η συχνότερη αιτία τροχαίων το 2024 σύμφωνα με στατιστικές). Μέχρι πρότινος, η ποινή περιοριζόταν σε αφαίρεση διπλώματος και πινακίδων για 60 ημέρες, χωρίς πρόστιμο ή ποινική κύρωση σε περίπτωση πρόκλησης τροχαίου. Πλέον επιβάλλεται άμεσα χρηματικό πρόστιμο 350 € και αφαίρεση διπλώματος για 30 ημέρες στην πρώτη παράβαση, ανεξαρτήτως αν προκληθεί ατύχημα. Αν ο οδηγός επαναλάβει την παράβαση, οι κυρώσεις αυστηροποιούνται ραγδαία: τη δεύτερη φορά το πρόστιμο εκτοξεύεται στα 1.000 € και η στέρηση άδειας στους 6 μήνες, ενώ την τρίτη φορά (δεύτερη υποτροπή) το πρόστιμο φθάνει τα 2.000 € και το δίπλωμα αφαιρείται για έναν ολόκληρο χρόνο.
Σε περίπτωση που η χρήση κινητού συνδεθεί με πρόκληση τροχαίου, οι ποινές γίνονται δυσθεώρητες. Ήδη από την πρώτη υποτροπή με ατύχημα προβλέπεται πρόστιμο 2.000 € και αφαίρεση διπλώματος για 4 έτη, ενώ στη δεύτερη υποτροπή με ατύχημα το πρόστιμο ανέρχεται σε 4.000 € και η στέρηση άδειας επεκτείνεται σε 8 έτη. Επιπλέον, θεσμοθετείται πλέον ποινική δίωξη για τέτοιες περιπτώσεις επικίνδυνης οδήγησης: σύμφωνα με το άρθρο 290Α του Ποινικού Κώδικα, ο υπαίτιος τροχαίου λόγω χρήσης κινητού αντιμετωπίζει φυλάκιση/κάθειρξη έως 10 έτη αν προκληθεί βαριά σωματική βλάβη και 10–20 έτη (έως και ισόβια) αν υπάρξει θάνατος (ιδίως πολλαπλοί θάνατοι). Μάλιστα, προβλέπεται ακόμη και άρση του απορρήτου τηλεπικοινωνιών κατά την έρευνα, ώστε να εξακριβωθεί αν ο οδηγός χρησιμοποιούσε κινητό τη στιγμή του συμβάντος.
| Παράβαση (Χρήση κινητού) | Πρόστιμο | Διοικητικές κυρώσεις |
| 1η φορά (χωρίς ατύχημα) | 350 € | Αφαίρεση διπλώματος 30 ημέρες |
| 2η φορά (1η υποτροπή) | 1.000 € | Αφαίρεση διπλώματος 180 ημέρες |
| 3η φορά (2η υποτροπή) | 2.000 € | Αφαίρεση διπλώματος 1 έτος |
| Με πρόκληση ατυχήματος – 1η υποτροπή | 2.000 € | Αφαίρεση διπλώματος 4 έτη |
| Με πρόκληση ατυχήματος – 2η υποτροπή | 4.000 € | Αφαίρεση διπλώματος 8 έτ |
Υπέρβαση ορίου ταχύτητας
Η υπερβολική ταχύτητα παραμένει διαχρονικά κύρια αιτία τροχαίων δυστυχημάτων, γι’ αυτό ο νέος ΚΟΚ εισάγει χαμηλότερα όρια σε κατοικημένες περιοχές (π.χ. 30 km/h σε μικρούς δρόμους γειτονιάς) αλλά και αυστηρότατα πρόστιμα για τους παραβάτες. Ειδικότερα, όποιος υπερβαίνει το ανώτατο όριο ταχύτητας κατά πάνω από 50 km/h αντιμετωπίζει πλέον πρόστιμο 700 € και αφαίρεση της άδειας οδήγησης για 60 ημέρες από την πρώτη κιόλας φορά. Για επαναλαμβανόμενες παραβάσεις τα όρια ανοχής μηδενίζονται: στην 1η υποτροπή το πρόστιμο ανεβαίνει στα 1.000 € και η στέρηση διπλώματος μπορεί να φτάσει τους 6 μήνες, ενώ στη 2η υποτροπή το πρόστιμο διπλασιάζεται στις 2.000 € και το δίπλωμα αφαιρείται για 1 έτος.
Σε περιπτώσεις ακραίας ταχύτητας – δηλαδή κίνησης με πάνω από 200 km/h ή συμμετοχής σε παράνομες αυτοσχέδιες κούρσες (κόντρες) – οι κυρώσεις του νέου ΚΟΚ είναι ακόμη πιο αυστηρές. Συγκεκριμένα, προβλέπεται διοικητικό πρόστιμο 2.000 € και αφαίρεση διπλώματος για 1 χρόνο στην πρώτη παράβαση, αντί 700 € και 30ήμερης στέρησης άδειας που ίσχυε ως τώρα. Αν παρά ταύτα ο οδηγός επαναλάβει τέτοια επικίνδυνη συμπεριφορά, το πρόστιμο ανεβαίνει στα 4.000 € και η αφαίρεση άδειας στα 2 έτη (πρώτη υποτροπή), ενώ σε τυχόν δεύτερη υποτροπή εκτοξεύεται στα 8.000 € με στέρηση διπλώματος για 4 έτη. Υπενθυμίζεται ότι η συμμετοχή σε αγώνες ταχύτητας σε δημόσιους δρόμους ή η υπέρβαση ταχύτητας με τρόπο που θέτει σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές μπορεί να επιφέρει και βαριές ποινικές κυρώσεις: θα αντιμετωπίζεται ως επικίνδυνη οδήγηση με δυνατότητα επιβολής πολυετούς φυλάκισης, ειδικά αν προκληθεί σοβαρό ατύχημα (βαριές σωματικές βλάβες ή θάνατοι).
| Παράβαση (ταχύτητα) | Πρόστιμο | Διοικητικές κυρώσεις |
| 1η φορά (>50 km/h πέραν ορίου) | 700 € | Αφαίρεση διπλώματος 60 ημέρες |
| 2η φορά (1η υποτροπή) | 1.000 € | Αφαίρεση διπλώματος έως 180 ημέρες |
| 3η φορά (2η υποτροπή) | 2.000 € | Αφαίρεση διπλώματος 1 έτος |
| Παράβαση (ταχύτητα άνω των 200 km/h / αγώνες) | Πρόστιμο | Διοικητικές κυρώσεις |
| 1η φορά | 2.000 € | Αφαίρεση διπλώματος 1 έτος |
| 2η φορά (1η υποτροπή) | 4.000 € | Αφαίρεση διπλώματος 2 έτη |
| 3η φορά (2η υποτροπή) | 8.000 € | Αφαίρεση διπλώματος 4 έτη |
Οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ
Η οδήγηση σε κατάσταση μέθης είναι από τις πλέον θανατηφόρες παραβάσεις – υπολογίζεται ότι συνδέεται με το 25% των θανάτων σε τροχαία το 2024 στην Ελλάδα. Ο νέος ΚΟΚ υιοθετεί ένα τριεπίπεδο σύστημα για το αλκοόλ, με αυξανόμενες ποινές όσο ανεβαίνει το ποσοστό αιθυλικής αλκοόλης στο αίμα (BAC). Παράλληλα καθίσταται υποχρεωτική η άμεση ακινητοποίηση και φύλαξη του οχήματος όταν διαπιστωθεί παράβαση ορίου αλκοόλ. Οι κατηγορίες και οι κυρώσεις έχουν ως εξής:
α) Μέθη 1ου επιπέδου (0,25–0,39 mg/L στον εκπνεόμενο αέρα):
Πρόστιμο 350 ευρώ και αφαίρεση διπλώματος για 30 ημέρες.
β) Μέθη 2ου επιπέδου (0,40–0,59 mg/L στον εκπνεόμενο αέρα):
Πρόστιμο 700 ευρώ, αφαίρεση διπλώματος για 90 ημέρες και υποχρεωτική ακινητοποίηση του οχήματος επί τόπου.
γ) Μέθη 3ου επιπέδου (άνω των 0,60 mg/L στον εκπνεόμενο αέρα):
Πρόστιμο 1.200 ευρώ, αφαίρεση διπλώματος για 180 ημέρες και ποινική δίωξη. Ο παραβάτης υπόκειται σε φυλάκιση από 2 έως 5 μήνες, ακόμη και χωρίς να έχει προκληθεί τροχαίο.
| Επίπεδο μέθης | 1η Παράβαση (πρόστιμο & διοικητικές ποινές) | 1η Υποτροπή | 2η Υποτροπή |
| 0,25–0,39 mg/L | 350 € πρόστιμο, αφαίρεση διπλώματος 30 ημέρες | 1.000 € πρόστιμο, αφαίρεση 180 ημέρες | 2.000 € πρόστιμο, αφαίρεση 1 έτος |
| 0,40–0,59 | 700 € πρόστιμο, αφαίρεση διπλώματος 90 ημέρες (ακινητοποίηση οχήματος) | 1.000 € πρόστιμο, αφαίρεση 180 ημέρες | 2.000 € πρόστιμο, αφαίρεση 1 έτος |
| 0,60 mg/L | 1.200 € πρόστιμο, αφαίρεση διπλώματος 180 ημέρες (φυλάκιση 2–5 μηνών) | 2.000 € πρόστιμο, αφαίρεση διπλώματος 7 έτη | 4.000 € πρόστιμο, αφαίρεση διπλώματος 10 έτη |
Άλλες σοβαρές παραβάσεις – ποινές συνοπτικά
Πέρα από τις παραπάνω περιπτώσεις, ο νέος ΚΟΚ αυστηροποιεί τις κυρώσεις και για άλλες επικίνδυνες ή αντικοινωνικές παραβάσεις. Ακολουθούν μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα:
- Παραβίαση ερυθρού σηματοδότη ή STOP: Πρόστιμο 700 € και αφαίρεση διπλώματος 60 ημέρες στην 1η παράβαση (ανεξαρτήτως πρόκλησης ατυχήματος). Σε επανάληψη, επιβάλλεται πρόστιμο 1.000 € και έως εξάμηνη στέρηση άδειας (1η υποτροπή) και 2.000 € με στέρηση 1 έτους (2η υποτροπή). Αν η παραβίαση φωτεινού σηματοδότη προκαλέσει τροχαίο, το πρόστιμο μπορεί να φτάσει τα 4.000 € με αφαίρεση διπλώματος για 8 έτη, ενώ σε θανατηφόρα δυστυχήματα προβλέπονται και εδώ ποινές κάθειρξης (έως και ισόβια).
- Στάθμευση σε θέση ΑμεΑ: Η αντικοινωνική αυτή παράβαση αντιμετωπίζεται με μηδενική ανοχή. Σήμερα το διοικητικό πρόστιμο είναι 150 € και προβλέπεται αφαίρεση πινακίδων και άδειας για 60 ημέρες για την 1η παράβαση. Με τον νέο ΚΟΚ, αν ο ίδιος οδηγός το επαναλάβει, έρχεται αντιμέτωπος με πρόστιμο 1.000 € και 6μηνη στέρηση διπλώματος (1η υποτροπή), ενώ σε δεύτερη υποτροπή το πρόστιμο διπλασιάζεται στα 2.000 € και το δίπλωμα αφαιρείται για 1 έτος.
- Οδήγηση χωρίς δίπλωμα: Μετατρέπεται σε σοβαρό ποινικό αδίκημα. Μέχρι πρότινος τιμωρούνταν πλημμεληματικά με μικρό πρόστιμο ~100 € και δυνητική φυλάκιση έως 12 μηνών. Πλέον, ο οδηγός που συλλαμβάνεται να οδηγεί χωρίς έγκυρο δίπλωμα αντιμετωπίζει νομικές κυρώσεις που περιλαμβάνουν πρόστιμο 1.000 €, φυλάκιση έως 2 έτη και αφαίρεση τυχόν άδειας οδήγησης για 1 έτος από το δικαστήριο, ήδη από την πρώτη φορά. Σε περίπτωση υποτροπής, τα πρόστιμα και οι διοικητικές ποινές εκτοξεύονται (2.000 € και στέρηση άδειας 4 ετών στην 1η υποτροπή, 4.000 € και στέρηση 8 ετών στη 2η). Εάν ένας αδειούχος οδηγός που του έχει αφαιρεθεί το δίπλωμα συνεχίσει να οδηγεί και προκαλέσει δυστύχημα, κινδυνεύει και αυτός με τις βαριές ποινές του άρθρου 290Α (κάθειρξη έως 10 έτη για βαριές βλάβες, 20 έτη ή ισόβια για θανατηφόρα περιστατικά).
- Μη χρήση προστατευτικού κράνους (δίκυκλα): Πρόστιμο 350 € και αφαίρεση διπλώματος για 30 ημέρες στην 1η παράβαση (αμετάβλητα σε σχέση με πριν). Ωστόσο, πλέον τιμωρείται και ο συνεπιβάτης που δεν φορά κράνος: του επιβάλλεται πρόστιμο 350 € – ενώ και ο οδηγός φέρει ισόποσο πρόστιμο, ακόμη κι αν ο ίδιος φορούσε κράνος. Σε επαναλαμβανόμενες παραβάσεις, οι ποινές γίνονται πολύ αυστηρές: 1η υποτροπή με πρόστιμο 1.000 € και αφαίρεση διπλώματος για 6 μήνες, 2η υποτροπή με 2.000 € και στέρηση άδειας για έως 1 έτος.
- Μη χρήση ζώνης ασφαλείας: Αντίστοιχα με το κράνος, το πρόστιμο παραμένει 350 € (και αφαίρεση διπλώματος 30 ημερών) για τον οδηγό στην πρώτη παράβαση, αλλά πλέον ο συνεπιβάτης χωρίς ζώνη τιμωρείται και αυτός με 150 € πρόστιμο – ποσό που επιβάλλεται και στον οδηγό, ακόμη κι αν αυτός έφερε ζώνη. Στους υπότροπους παραβάτες ζώνης, προβλέπεται κλιμάκωση χρηματικού προστίμου σε 1.000 € (1η υποτροπή) και 2.000 € (2η υποτροπή), με ταυτόχρονη αφαίρεση του διπλώματος για 6 μήνες και 1 έτος αντίστοιχα.