Ο δεκάλογος των αλλαγών στο ασφαλιστικό τοπίο
Αναδημοσίευση από την «Βραδυνή της Κυριακής»
Ένα νέο τοπίο διαμορφώνεται στο Ασφαλιστικό, με σειρά αλλαγών να μπαίνουν άμεσα σε εφαρμογή, καθώς ψηφίστηκε από τη Βουλή το νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας. Να σημειωθεί πως στο συγκεκριμένο νομοσχέδιο είχε κατατεθεί και η τροπολογία του υπουργείου Μετανάστευσης, και με τη νέα ρύθμιση παρέχεται η δυνατότητα χορήγησης άδειας διαμονής για εργασία σε πολίτες τρίτων χωρών, υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις.
Η «Βραδυνή της Κυριακής» παρουσιάζει έναν αναλυτικό οδηγό με τις αλλαγές που φέρνει το νέο ασφαλιστικό νομοσχέδιο, με απαντήσεις σε δώδεκα κρίσιμα ερωτήματα
1. Τι αλλάζει όσον αφορά στην απασχόληση των συνταξιούχων;
Καταργήθηκε το πέναλτι του 30% που επιβαλλόταν σε όσους συνταξιούχους εργάζονται. Την ίδια στιγμή, θεσπίστηκε ένας μη ανταποδοτικός πόρος υπέρ e-ΕΦΚΑ, ο οποίος:
– Για τους μισθωτούς εργαζόμενους συνταξιούχους ισούται με το 10% επί των ασφαλιστέων αποδοχών τους.
– Για τους μη μισθωτούς εργαζόμενους συνταξιούχους με το 50% επί της επιλεγείσας ασφαλιστικής κλάσης για κύρια σύνταξη.
Να σημειωθεί πως θεσπίστηκε, επίσης, ετήσιο πλαφόν του πόρου που δεν μπορεί να υπερβαίνει το 12πλάσιο της μηνιαίας Εθνικής Σύνταξης
2. Τι ισχύει για την απασχόληση των συνταξιούχων με αναπηρία;
Θεσπίζεται για πρώτη φορά ενιαίος κανόνας για την απασχόληση των συνταξιούχων αναπηρίας. Μέχρι τώρα, ένα άτομο με αναπηρία δεν επιτρεπόταν να εργαστεί μετά τη συνταξιοδότησή του λόγω αναπηρίας, με εξαίρεση το π. ΙΚΑ όπου μπορούσε, υπό προϋποθέσεις, να εργαστεί.
Με τις νέες διατάξεις δίνεται η δυνατότητα σε όλους τους συνταξιούχους με αναπηρία να εργασθούν με τις προϋποθέσεις του π. ΙΚΑ. Ιδιαιτέρα σημαντικό είναι πως αυτό γίνεται χωρίς να επιβαρύνονται με τον πόρο 10% υπέρ ΕΦΚΑ, προκειμένου να ενθαρρυνθεί η επανένταξή τους στην αγορά εργασίας.
3. Τι αλλάζει όσον αφορά το επίδομα μητρότητας;
Προβλέπεται η καταβολή επιδόματος μητρότητας για εννέα μήνες σε μη μισθωτές ασφαλισμένες που έχουνΕΦΚΑ αποκτήσει παιδί από τις 24 Σεπτεμβρίου και μετά. Το επίδομα είναι ίσο με τον εκάστοτε ισχύοντα κατώτατο μισθό, δηλαδή τώρα διαμορφώνεται στα 780 ευρώ. Η νέα ρύθμιση αφορά σε μητέρες ελεύθερες επαγγελματίες, ασφαλισμένες στον ΟΑΕΕ, στο ΕΤΑΑ, στις αγρότισσες του ΟΓΑ, αλλά και σε όλες τις μητέρες που έχουν μισθωτή απασχόληση και λαμβάνουν επίδομα κυοφορίας (όπως οι έμμισθες γυναίκες δικηγόροι, οι μισθωτές ασφαλισμένες του ΤΑΥΤΕΚΩ, ΕΤΑΠ-ΜΜΕ, ΕΔΟΕΑΠ, κ.ά.).
Το επίδομα δικαιούνται, επίσης, γυναίκες που αποκτούν τέκνο με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας και οι μη μισθωτές που υιοθετούν τέκνο έως την ηλικία των 8 ετών. Να σημειωθεί πως η μητέρα δικαιούται να μεταβιβάσει έως επτά μήνες από την ειδική παροχή προστασίας της μητρότητας στον πατέρα, ανεξαρτήτως αν αυτός εργάζεται με σχέση εξαρτημένης εργασίας ιδιωτικού δικαίου ή είναι ελεύθερος επαγγελματίας ή αυτοαπασχολούμενος ή αγρότης.
Για όσο χρόνο ο πατέρας λαμβάνει την άδεια που του έχει μεταβιβάσει η μητέρα, δικαιούται τις παροχές που αναφέρθηκαν παραπάνω, εφόσον είναι ασφαλιστικά ενήμερος.
4. Πώς επιταχύνεται η καταβολή επικουρικής σύνταξης;
Ενιαίες ρυθμίσεις μπαίνουν σε εφαρμογή για τη θεμελίωσης επικουρικής σύνταξης τόσο για τον δημόσιο όσο και για τον ιδιωτικό τομέα, με τη συμπλήρωση 15 ετών επικουρικής ασφάλισης (δηλαδή με 4.500 ένσημα) είτε σε έναν φορέα είτε διαδοχικά.
Η εφαρμογή ενιαίων κανόνων για την απονομή των επικουρικών συντάξεων επιτρέπει την υπαγωγή τους στη διαδικασία fasttrack και θα εκδίδονται εντός προθεσμίας τριών μηνών από την ημερομηνία απονομής κύριας σύνταξης ή εντός έξι μηνών από την ημερομηνία αίτησης για την απονομή επικουρικής σύνταξης (αν αυτή υποβλήθηκε μεταγενέστερα από την αίτηση απονομής κύριας σύνταξης). Σε πρώτη φάση εκτιμάται πως το μέτρο θα οδηγήσει στην άμεση έκδοση 15.000 επικουρικών συντάξεων που εκκρεμούν.
5. Τι αλλάζει αναφορικά με την καταβολή μίας σειράς επιδομάτων;
Τα επιδόματα ΔΥΠΑκαι ΟΠΕΚΑ, πλην ολίγων εξαιρέσεων, θα καταβάλλονται σταδιακά μέσω προπληρωμένης κάρτας. Οι δικαιούχοι θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν τουλάχιστον το 50% ηλεκτρονικά, ενώ για το υπόλοιπο παρέχεται η δυνατότητα ανάληψης μετρητών.
6. Ποιες άλλες αλλαγές προβλέπονται για τους ανέργους;
Δίνεται η δυνατότητα σε ανέργους που απασχολούνται με συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου μίας ημέρας, να εργάζονται χωρίς να χάνουν το επίδομα ανεργίας, υπό την προϋπόθεση ότι η απασχόληση αυτή δεν υπερβαίνει σωρευτικά τις τρεις ημέρες εβδομαδιαίως και τις δώδεκα ημέρες μηνιαίως. Στην περίπτωση αυτή, το επίδομα ανεργίας μειώνεται ανάλογα με τις ημέρες απασχόλησης.
7. Πώς μπορεί να ανοίξει η πόρτα εξόδου στη σύνταξη για όσους δεν έχουν τα απαιτούμενα ένσημα;
Προβλέπεται η διευκόλυνση συμπλήρωσης των απαιτούμενων ενσήμων, για το έτος της πανδημίας (2020), για τη λήψη μειωμένης σύνταξης. Συγκεκριμένα, δίνεται η ευκαιρία στους εργαζόμενους να τα συμπληρώσουν, ώστε να μπορέσουν να λάβουν μειωμένη σύνταξη, υπολογίζοντας προς το σκοπό αυτό τα ένσημα του έτους 2019.
8. Τι αλλάζει όσον αφορά στο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης (ΤΕΚΑ);
Από 1ης Ιανουαρίου 2023 δόθηκε η δυνατότητα σε εργαζόμενους που είναι ήδη ασφαλισμένοι στην επικουρική του e-ΕΦΚΑ και έχουν γεννηθεί από 1/1/1987 και μετά, να μεταβούν από τον e-ΕΦΚΑ, στο ΤΕΚΑ. Η διαδικασία γίνεται απλά με την υποβολή αίτησης στο be.teka.gov.gr, «Πλατφόρμα 1». Η προθεσμία αυτή, παρατείνεται για έναν ακόμα χρόνο, μέχρι τις 31/12/2024.
9. Τι ισχύει με τα επιτόκια για όσους έχουν οφειλές σε φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης;
«Παγώνει» η αύξηση των επιτοκίων που επιβαρύνουν ρυθμισμένες ή μη, οφειλές προς φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης.
10. Τι προβλέπει η τροπολογία του υπουργείου Μετανάστευσης, που ψηφίστηκε μαζί με το ασφαλιστικό νομοσχέδιο;
Η ρύθμιση παρέχει τη δυνατότητα χορήγησης άδειας διαμονής για εξαρτημένη εργασία και παροχή υπηρεσιών ή έργου σε πολίτες τρίτων χωρών που:
– Διαθέτουν προσφορά εργασίας από εργοδότη στην Ελλάδα για την απασχόλησή τους με καθεστώς εξαρτημένης εργασίας και υπηρεσιών ή έργου, και, αποδεδειγμένα, στη συνέχεια, εργάζονται.
– Διέμεναν στην Ελλάδα έως και την 30ή Νοεμβρίου 2023.
– Συνεχίζουν να διαμένουν στη χώρα.
– Συμπληρώνουν τρία τουλάχιστον συνεχή έτη παραμονής πριν από την υποβολή αίτησης, σύμφωνα με δημόσια έγγραφα βέβαιης χρονολογίας.
Εκτιμάται πως η ρύθμιση αφορά περίπου 30.000 αιτούντες συνολικά, υπολογίζοντας ότι κάθε χρόνο χορηγούνται 6-8.000 άδειες για εξαιρετικούς λόγους σε όσους έχουν συμπληρώσει την επταετία. Η άδεια διαμονής εκδίδεται εάν και εφόσον, εντός αποκλειστικής προθεσμίας μετά την υποβολή της αίτησης, ο αλλοδαπός υποβάλει στοιχεία που θα αποδεικνύουν ότι έχει ξεκινήσει πραγματικά να εργάζεται, και θα ανακαλείται αν αυτός/αυτή δεν εργάζεται. Η άδεια αυτή δεν παρέχει κανένα άλλο δικαίωμα.
Να επισημανθεί εδώ πως η άδεια διαμονής θα εκδίδεται μόνον εφόσον και αφότου ο πολίτης τρίτης χώρας αποδείξει ότι έχει ξεκινήσει να εργάζεται νόμιμα, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις του Εργατικού Δικαίου, και θα ανακαλείται αν διακοπεί η απασχόληση. Η ρύθμιση είναι άπαξ, με ισχύ ενός έτους, και δεν αλλάζει σε τίποτα τις πάγιες διατάξεις περί νόμιμης μετανάστευσης, όπως αυτές ισχύουν σήμερα ή διαμορφώνονται με το νέο Κώδικα Μετανάστευσης.
