*της Πέννυς Μηλιά
Όλοι ανυπομονούν για τα Χριστούγεννα!
Όχι ακριβώς. Υπάρχουν πολλοί που νιώθουν μια ιδιαίτερη μελαγχολία αυτές τις γιορτές. Και το όνομα της στα αγγλικά, Holiday ή Christmas blues.
Παρότι είναι μάλλον αστικός μύθος ότι στην χριστουγεννιάτικη περίοδο και την αρχή της νέας χρονιάς σημειώνεται αύξηση στις απόπειρες αυτοκτονίας, γεγονός είναι οτι πολλοί άνθρωποι βιώνουν την περίοδο των γιορτών πολύ περισσότερο άγχος, ανησυχία, πεσμένη διάθεση και μοναξιά. Αν προσθέσουμε στην εξίσωση και την επιβαρυμένη διάθεση λόγω πανδημίας και περιόδων καραντίνας τα πράγματα δυσκολεύουν ακόμα περισσότερο.
Όσοι είναι ήδη επιβαρυμένοι ψυχολογικά και παλεύουν με την κατάθλιψη ή έχουν προδιάθεση, μπορεί να βιώσουν πιο επώδυνα αυτή την ιδιαίτερη περίοδο ή και να πυροδοτήσει κάποιο επεισόδιο, οπότε είναι πολύ σημαντικό να πάρουν τα μέτρα τους νωρίτερα και να φροντίσουν ιδιαίτερα την ήδη εύθραυστη διάθεσή τους. Είναι σημαντικό οι οικείοι τους να επαγρυπνούν.
Οι γιορτές δοκιμάζουν τα οικονομικά και ψυχικά μας αποθέματα εξίσου, και πολλοί συνάνθρωποί μας, λόγω οικονομικών δυσκολιών δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν όπως θα ήθελαν ή όπως ίσως μπορούσαν παλιότερα, στις κοινωνικές υποχρεώσεις, στα δώρα, στις ετοιμασίες και τις υψηλές σύγχρονες καταναλωτικές απαιτήσεις, ακόμα ίσως και στο καθημερινό τραπέζι, πόσω μάλλον στο εορταστικό, ή στα δώρα που περιμένουν τα παιδιά τους από τον γονέα-Αη Βασίλη.
Το γενικότερο κλίμα ευθυμίας και χαράς κάθε άλλο παρά παρασύρει όσους δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν στα δυσθεώρητα μεγάλα ύψη των προσδοκιών που θέτουν τα κοινωνικά δίκτυα, ιδιαίτερα όταν συγκρίνονται με τις δυσκολίες που έχει η μέση σύγχρονη οικογένεια, δηλαδή οι περισσότεροι από εμάς. Η διάψευση των προσδοκιών για “αξέχαστες γιορτές”, “οικογενειακή θαλπωρή” και “όλη την οικογένεια αγκαλιασμένη γύρω από ένα τραπέζι” σε κάποιους θυμίζει ακριβώς αυτό που ποτέ δεν είχαν ή που απώλεσαν. Κάποια αγαπημένα πρόσωπα μπορεί όντως φέτος να μην είναι μαζί μας σαν φυσική παρουσία, είτε λόγω των συνθηκών, είτε λόγω απώλειας, είτε επειδή είναι ένας σύντροφος ή φίλος που δεν είμαστε πια μαζί, οπότε η “γιορτή” βαραίνει αβάσταχτα από το πένθος, την απώλεια, τη μοναξιά και την έλλειψη.
Η γενικότερη ευθυμία και ο καταναγκασμός του συναισθήματος μπορεί να μεγεθύνει ακόμα περισσότερο τη μοναξιά και τη λύπη μας, ειδικά όταν συγκρίνεται με τα οικογενειακά στιγμιότυπα από “ζωές άλλων” που φαντάζουν στις γιορτές ακόμα πιο πλήρεις, διασκεδαστικές και πλούσιες από τις δικές μας, ακριβώς γιατί δεν τις ζούμε αληθινά αλλά από μια φωτογραφία ή διαφήμιση, όπου προβάλλει την ματαιωμένη επιθυμία και τις διαψευσμένες μεγάλες προσδοκίες μας ως την “πραγματικότητα” των άλλων, αυτό που εμείς δεν έχουμε πια ή ποτέ δεν είχαμε και μας υπενθυμίζουν επώδυνα ως προσωπική αποτυχία.
Αν οι οικογενειακές μας σχέσεις είναι τεταμένες, αν βιώνουμε έναν χωρισμό ή διαζύγιο, αν έχουμε αποξενωθεί με πρόσωπα από την οικογένειά μας ή αν ποτέ δεν νιώθαμε κοντά ή δεν έχουμε κάποιο στενό συγγενή ή φίλο, αυτό που την υπόλοιπη χρονιά είναι υποφερτό ή διαχειρίσιμο, ξαφνικά γίνεται ένα μαρτύριο που αναβοσβήνει μπροστά σου με φωτεινά λαμπιόνια, μια τεράστια επώδυνη επιγραφή.
Η προβολή της υπερκατανάλωσης των γιορτών ως επιβεβλημένο και αναγκαίο αντίδοτο για να “ανέβει”, να “φτιάξει” η διάθεση, όχι μόνο δεν ανακουφίζει αλλά εντείνει ακόμα περισσότερο την καταθλιπτική ατμόσφαιρα και το άγχος να ανταποκριθούμε στις προσδοκίες των προσώπων που μας περιβάλλουν και μας κρίνουν με όρους υλικής “ανταπόδωσης” και “προσφοράς”. Αλλά και το πως “μετράμε” στα δικά τους μάτια ως συναισθηματικό ισοδύναμο προσδίδει ακόμα μεγαλύτερη βαρύτητα στις επιλογές μας και εξηγεί ακόμα και κρίσεις άγχους ή πανικού στον αγώνα μας να “υλοποιήσουμε” το όραμα των “μαγικών, άψογων Χριστουγέννων” που θα κάνουν όλους ευτυχισμένους και εμάς πρωταγωνιστές ή οικοδεσπότες της γιορτής.
Επιπλέον, το τέλος της χρονιάς έχει ταυτιστεί με ανασκόπηση και απολογισμό που συχνά δεν μας βρίσκει κερδισμένους ή τουλάχιστον έτσι το βιώνουμε, οπότε το να βρεθούμε στη δεινή θέση να “κάνουμε ταμείο” με τις απώλειες, τις δυσκολίες, τον πόνο ειδικά μιας δύσκολης χρονιάς μπορεί να μας φερει ξαφνικά και αναγκαστικά αντιμέτωπους με προσωπικές αποτυχίες, λάθη και πόνο που δεν έχουμε καταφέρει να διαχειριστούμε, να αντιμετωπίσουμε και να νοηματοδοτήσουμε ακόμα, και έτσι να φορτίσει ακόμα παραπάνω μια ήδη “ζόρισμένη” διάθεση.
Η μελαγχολία των γιορτών ή κατάθλιψη των Χριστουγέννων δεν αποτελεί ψυχική νόσο. Σίγουρα όμως μπορεί να επιβαρύνει άτομα με καταθλιπτική προδιάθεση. Ίσως να αποτελέσει την αφορμή για να ζητήσουμε στήριξη και ενδυνάμωση σε κάποιον ειδικό για να δουλέψουμε τα δύσκολα κομμάτια μας.
Φέτος ας δοκιμάσουμε:
-Να αναγνωρίσουμε τις υψηλές προσδοκίες μας σε σχέση με την φετινή πραγματικότητα των γιορτών και να αποδεχτούμε τα αυθεντικά μας αισθήματα, είτε είναι η λύπη για κάποια απώλεια, έναν χωρισμό, την μοναξιά και τις δυσκολίες μας. Κανείς δεν μπορεί να μας επιβάλλει πως πρέπει να νιώθουμε. Μπορώ να είμαι όσο λυπημένη ή χαρούμενη θέλω, όπως και κάθε μέρα.
-Να σκεφτούμε από νωρίς και να οργανώσουμε τις συναντήσεις και τις επισκέψεις, τα δώρα και τις συναναστροφές έχοντας στο νου μας την οικονομική μας πραγματικότητα και τις συναισθηματικές μας ανάγκες και επιθυμίες διαχωρισμένα. Ας δούμε τα “θέλω” μας σε σχέση με τα “μπορώ” μας όσο πιο ξεκάθαρα γίνεται και ας επενδύσουμε σε χρόνο με ανθρώπους με θετικό πρόσημο στη ζωή μας.
-Αν οι πατροπαράδοτες παραδόσεις μας αγχώνουν ή δεν μας ταιριάζουν, αν για διάφορους λόγους δεν μπορούν να είναι για μας μια “οικογενειακή γιορτή”, ή αν φέτος χρειαζόμαστε κάτι πιο οικονομικό, ας φτιάξουμε μια δική μας νέα παράδοση, ας διαλέξουμε πχ το ισλανδικό έθιμο όπου την παραμονή των Χριστουγέννων όλοι διαβάζουν βιβλία με τις πυτζάμες τους στο κρεβάτι τρώγοντας σοκολάτα, ας ανταλλάξουμε αυτοσχέδιες κάρτες, ξεκούραστοι και αγκαλιά, αντί για ακριβά δώρα, εξαντλημένοι μετά από ώρες έρευνας και άγχους!
-Συχνά οι γυναίκες υπερφορτώνονται με τις πρακτικές υποχρεώσεις, από τα ψώνια ως τον στολισμό, τις εξόδους, τα τραπέζια και την οικονομική διαχείριση, σε έναν διαγωνισμό οικοκυρικών. Παίρνουν τα εύσημα μιας εξαιρετικής οικοδέσποινας αλλά υπάρχει κίνδυνος να καταλήξει το οικογενειακό τραπέζι σε καβγά λόγω εξάντλησης. Ας φροντίσουμε πρώτα την σωματική μας ευεξία και ας εστιάσουμε σε ρεαλιστικές προσδοκίες και -γιατί όχι;- ας είναι τα φετινά Χριστούγεννα η πρώτη χρονιά όπου θα μοιραστούν οι δουλειές, ανάλογα με την ηλικία. Έτσι όλοι θα το απολαύσουν συμμετέχοντας, θα πάρουν την αναγνώριση που τους αναλογεί και θα το εκτιμήσουν περισσότερο.
-Αν είμαστε μόνοι, αν βιώνουμε εξαιρετικές δυσκολίες σε αυτη την περίοδο, αν έχουμε θέματα υγείας ή για διάφορους λόγους δεν μπορούμε να κάνουμε γιορτές ή να είμαστε με αυτούς που θέλουμε, είναι σημαντικό να κάνουμε κάτι εξαιρετικό, διαφορετικό από τις υπόλοιπες μέρες, ας μην είναι εορταστικό ή χριστουγεννιάτικο. Μπορούμε να προσφέρουμε εθελοντικά βοήθεια σε κάποιον που την χρειάζεται ή να κάνουμε μια μεγάλη βόλτα, ένα απολαυστικό αφρόλουτρο, να μαγειρέψουμε και να απολαύσουμε το αγαπημένο μας φαγητό. Όμως κυρίως ειναι σημαντικό να είμαστε στο εδώ και τώρα, ότι είναι απλά Χριστούγεννα και απλά θα περάσουν και τίποτα δεν χρειάζεται να μας πιέζει για να νιώσουμε ή να κάνουμε κάτι άλλο από αυτό που έχουμε ανάγκη και με το οποίο νιώθουμε καλά.
*Η Πέννυ Μηλιά είναι ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεύτρια, σύμβουλος ψυχικής υγείας.
Γιαννίτση Παρασκευή
Συντονιστής Ασφαλιστικων πρακτόρων,
Υπεύθυνη δικτίου συνεργατών με εξειδίκευση
σε ασφαλιστικά προιόντα Ζωής και Υγείας
ΑΡΙΘΜΟΣ ΜΗΤΡΩΟΥ 204897
κιν 6972850589
email pgiannitsi@gmail.com
