Οι σιελογόνοι αδένες εντοπίζονται γύρω από το στόμα και τον λαιμό και τα προβλήματα που παρουσιάζουν διακρίνονται σε δύο βασικές κατηγορίες, στις φλεγμονές και στους όγκους. Υπολογίζεται ότι παράγουν ένα λίτρο σάλιου την ημέρα συμβάλλοντας έτσι στην καλή λειτουργία της κατάποσης, στη γεύση και στην πέψη, στην ομιλία και γενικά στη διατήρηση της υγείας του στόματος.
Οι περισσότερες παθήσεις είναι καλοήθεις. Ωστόσο οποιαδήποτε διόγκωση ή ψηλαφητή μάζα πρέπει να διερευνάται άμεσα, για να αποκλειστεί τυχόν κακοήθεια, σύμφωνα με τους ειδικούς.
«Διακρίνονται σε μείζονες (παρωτίδες, υπογνάθιοι και υπογλώσσιος αδένας) και σε ελάσσονες (πολυάριθμοι, διάσπαρτοι στον βλεννογόνου του στόματος και του φάρυγγα)», αναφέρει η Ωτορινολαρυγγολόγος – Χειρουργός Κεφαλής – Τραχήλου, ΠαιδοΩΡΛ, Ανατολή Παταρίδου.
«Η παρωτίδα είναι ο μεγαλύτερος σιελογόνος αδένας και βρίσκεται στην περιοχή μπροστά από το αυτί, μία σε κάθε πλευρά. Οι υπογνάθιοι βρίσκονται κάτω από την κάτω γνάθο, όπως δηλώνει και η ονομασία τους, οι υπογλώσσιοι κάτω από τη γλώσσα. Παθήσεις όπως κάποια μόλυνση ή φλεγμονή, μια απόφραξη, αλλά και όγκοι επηρεάζουν τη λειτουργικότητά τους και δημιουργούν προβλήματα».
Σιελογόνοι αδένες: Οι πιο συχνές παθήσεις
Όπως εξηγεί η ειδικός οι παθήσεις των σιελογόνων αδένων αφορούν σε φλεγμονές ή σε όγκους, καλοήθεις ή κακοήθεις. Τα συνήθη συμπτώματα, που προκαλούν όλες οι οξείες παθήσεις των σιελογόνων αδένων, είναι η διόγκωση του αδένα, που συνοδεύεται από πόνο στην περιοχή. Οι χρόνιες παθήσεις οδηγούν σε ξηροστομία ή σπανιότερα σε σιελόρροια.
Η σιελαδενίτιδα είναι μια φλεγμονή, που μπορεί να οφείλεται σε λίθο (πέτρα), σε οίδημα του πόρου, σε τραυματισμό συχνά από οδοντοστοιχίες ή σε χαλασμένα δόντια, σε συγγενείς ανωμαλίες, σε όγκους ή κύστες, σε αφυδάτωση, σε ακτινοθεραπεία.
Η σιελολιθίαση προκαλείται από λίθους ασβεστίου και οργανικών στοιχείων στον σιελογόνο αδένα ή στον πόρο. Παρουσιάζεται συχνότερα στους υπογνάθιους και πιο ευάλωτοι είναι συνήθως οι άνδρες ηλικίας από 30 έως 55 χρόνων. Ο λίθος εμποδίζει το σάλιο να φτάσει στη στοματική κοιλότητα και προκαλεί διόγκωση και πόνο, ιδίως μετά τα γεύματα.
Οι όγκοι μπορεί να είναι είτε καλοήθεις είτε κακοήθεις και χρήζουν ενδελεχούς εξέτασης και αξιολόγησης, καθώς η διόγκωση του αδένα παρατηρείται και σε άλλες περιπτώσεις.
Παράγοντες που επηρεάζουν
Οι παράγοντες, οι οποίοι σχετίζονται με την εμφάνιση των προβλημάτων,, είναι:
Ξηροστομία
Αφυδάτωση
Κάπνισμα, αλκοόλ, καφές
Ορισμένα φάρμακα όπως: για την αρτηριακή πίεση, αντιισταμινικά, διουρητικά, βαρβιτουρικά, ψυχιατρικά και άλλα, που μειώνουν την παραγωγή του σάλιου
Κακή στοματική υγιεινή (περιοδοντίτιδα κ.τ.λ.)
Έκθεση σε ακτινοβολία
Υποσιτισμός ή άλλες διατροφικές διαταραχές, που επηρεάζουν και την παραγωγή του σάλιου.
Διάγνωση και αντιμετώπιση
Ο ειδικός γιατρός λαμβάνει καταρχάς ένα λεπτομερές ιατρικό ιστορικό από τον ασθενή και στη συνέχεια τον εξετάζει κλινικά με ψηλάφηση. Ακολουθεί υπερηχογράφημα, βιοψία όταν υπάρχει ένδειξη, και αξονική ή μαγνητική τομογραφία.
Κάθε ασθενής αντιμετωπίζεται εξατομικευμένα, με φαρμακευτική ή/και χειρουργική θεραπεία.
Τα τελευταία χρόνια στη χειρουργική έχουν επικρατήσει οι ελάχιστα παρεμβατικές τεχνικές (minimally invasive surgery), με σκοπό την αντιμετώπιση της πάθησης με τον λιγότερο ακρωτηριαστικό τρόπο, ώστε ο ειδικός χειρουργός να επιτύχει τη διατήρηση της μέγιστης λειτουργικότητας του οργάνου.
