1. Ποια είναι τα βασικά στοιχεία της αναθεωρημένης ΟΕΑΚ;

Η αναθεωρημένη οδηγία για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων (ΟΕΑΚ) θέτει την Ευρώπη σε καλό δρόμο για να απανθρακοποιήσει πλήρως το κτιριακό δυναμικό της έως το 2050, δίνοντας το έναυσμα για ανακαινίσεις σε κάθε κράτος μέλος, ιδίως στα κτίρια με τις χειρότερες επιδόσεις. Η αναθεωρημένη οδηγία αναβαθμίζει το υφιστάμενο κανονιστικό πλαίσιο (που συμφωνήθηκε το 2018) ώστε να αποτυπώνει την υψηλότερη φιλοδοξία για το κλίμα και την κοινωνική δράση. Παρέχει επίσης στα κράτη μέλη την ευελιξία που απαιτείται ώστε να λαμβάνονται υπόψη οι διαφορές στο κτιριακό δυναμικό ανά την Ευρώπη. Δεν επιβάλλει καμία υποχρέωση ανακαίνισης σε μεμονωμένους ιδιοκτήτες κατοικιών.

Βάσει του ενισχυμένου πλαισίου, τα οικιστικά και τα μη οικιστικά κτίρια αντιμετωπίζονται με διαφορετικό τρόπο. Όσον αφορά τα οικιστικά κτίρια, κάθε κράτος μέλος θα υιοθετήσει τη δική του εθνική πορεία για τη μείωση της μέσης χρήσης πρωτογενούς ενέργειας κατά 16 % έως το 2030 και κατά 20-22 % έως το 2035. Με τα εθνικά μέτρα θα πρέπει να εξασφαλιστεί ότι τουλάχιστον το 55 % της μείωσης της μέσης χρήσης πρωτογενούς ενέργειας θα επιτευχθεί μέσω της ανακαίνισης των κτιρίων με τις χειρότερες επιδόσεις, ωστόσο, τα κράτη μέλη έχουν την ευχέρεια να επιλέξουν ποια κτίρια θα στοχεύσουν και ποια μέτρα θα λάβουν.

Όσον αφορά τα μη οικιστικά κτίρια, η αναθεωρημένη οδηγία προβλέπει τη σταδιακή εισαγωγή ελάχιστων προτύπων ενεργειακής απόδοσης, βάσει των οποίων το 16 % των κτιρίων με τις χειρότερες επιδόσεις πρέπει να ανακαινιστεί έως το 2030 και το 26 % των κτιρίων με τις χειρότερες επιδόσεις πρέπει να ανακαινιστεί έως το 2033. Τα κράτη μέλη θα έχουν τη δυνατότητα να εξαιρούν ορισμένες κατηγορίες οικιστικών και μη οικιστικών κτιρίων από τις υποχρεώσεις αυτές, συμπεριλαμβανομένων των ιστορικών κτιρίων ή των εξοχικών κατοικιών.

Με την αναθεωρημένη οδηγία τα κτίρια μηδενικών εκπομπών θα καταστούν το νέο πρότυπο για τα νέα κτίρια. Όλα τα νέα οικιστικά και μη οικιστικά κτίρια πρέπει να έχουν μηδενικές επιτόπιες εκπομπές από ορυκτά καύσιμα, από την 1η Ιανουαρίου 2028 για τα δημόσια κτίρια και από την 1η Ιανουαρίου 2030 για όλα τα άλλα νέα κτίρια, με δυνατότητα ειδικών εξαιρέσεων.

Η επικαιροποιημένη ΟΕΑΚ ενισχύει επίσης το ευνοϊκό πλαίσιο για τις ανακαινίσεις. Εισάγει συστήματα «διαβατηρίου ανακαίνισης κτιρίου» σε ολόκληρη την ΕΕ για να βοηθήσει τους ιδιοκτήτες κτιρίων να σχεδιάσουν τις (σταδιακές) ανακαινίσεις που θα υλοποιήσουν.

Ενισχύονται επίσης οι διασφαλίσεις προς όφελος των ενοικιαστών, καθώς τα κράτη μέλη θα πρέπει να θεσπίσουν μέτρα για την αντιμετώπιση των κινδύνων έξωσης λόγω ανακαίνισης (δηλαδή de facto έξωσης που σχετίζεται με σημαντική αύξηση του ενοικίου έπειτα από εργασίες ανακαίνισης). Επιπλέον, οι διατάξεις σχετικά με τις βάσεις δεδομένων και την ανταλλαγή δεδομένων θα διασφαλίσουν την παροχή αξιόπιστων δεδομένων σχετικά με τα κτίρια στους πολίτες και στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, με σκοπό τη στήριξη των ανακαινίσεων.

Ένα ακόμη καίριο στοιχείο της αναθεωρημένης οδηγίας είναι ο καλύτερος σχεδιασμός. Σύμφωνα με τις νέες διατάξεις, τα κράτη μέλη θα εκπονήσουν εθνικά σχέδια ανακαίνισης κτιρίων για τη χάραξη της εθνικής στρατηγικής απανθρακοποίησης του κτιριακού δυναμικού και τον προσδιορισμό των τρόπων αντιμετώπισης των φραγμών που εξακολουθούν να υφίστανται, όπως η χρηματοδότηση, η κατάρτιση και η προσέλκυση περισσότερων ειδικευμένων εργαζομένων. Θεσπίζεται κοινό υπόδειγμα με υποχρεωτικά και προαιρετικά στοιχεία για τη βελτίωση της συγκρισιμότητας μεταξύ των κρατών μελών. Τα προσχέδια υποβάλλονται στην Επιτροπή προς αξιολόγηση και, βάσει αυτής της αξιολόγησης, η Επιτροπή μπορεί ενδεχομένως να εκδώσει συστάσεις για την περαιτέρω στήριξη των κρατών μελών όσον αφορά την κατάρτιση των τελικών τους σχεδίων. Τα σχέδια υποβάλλονται στο πλαίσιο της διαδικασίας των ενοποιημένων εθνικών σχεδίων για την ενέργεια και το κλίμα (ΕΣΕΚ). Κατ’ εξαίρεση, και λαμβανομένης υπόψη της επείγουσας ανάγκης κλιμάκωσης της ανακαίνισης κτιρίων με βάση αξιόπιστα εθνικά σχέδια, τα πρώτα προσχέδια θα υποβληθούν έως τον Δεκέμβριο του 2025.

 

2. Με ποιον τρόπο θα στηρίξει η ΟΕΑΚ τη σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων που χρησιμοποιούνται για τη θέρμανση κτιρίων;

Για να διασφαλιστεί η απανθρακοποίηση του κτιριακού τομέα, το σχέδιο κλιματικών στόχων της ΕΕ τονίζει την ανάγκη σταδιακής κατάργησης των ορυκτών καυσίμων για σκοπούς θέρμανσης έως το 2040. Έως τότε, οι άμεσες εκπομπές του κτιριακού τομέα θα πρέπει να έχουν μειωθεί περίπου κατά 80 %-89 %. Η αναθεωρημένη ΟΕΑΚ θα βοηθήσει την ΕΕ να καταργήσει σταδιακά τους λέβητες που λειτουργούν με ορυκτά καύσιμα.  

Η διάρκεια ζωής των συστημάτων θέρμανσης είναι κατά μέσο όρο περίπου 20 έτη. Σύμφωνα με την αναθεωρημένη ΟΕΑΚ, οι αυτόνομοι λέβητες που λειτουργούν με ορυκτά καύσιμα δεν θα είναι επιλέξιμοι για δημόσια στήριξη από το 2025, σύμφωνα με τις συστάσεις του σχεδίου REPowerEU και της ανακοίνωσης με τίτλο «Εξοικονόμηση ενέργειας στην ΕΕ». Η αναθεωρημένη ΟΕΑΚ δεν προβλέπει προθεσμία κατάργησης της εγκατάστασης νέων λεβήτων που λειτουργούν με ορυκτά καύσιμα σε επίπεδο ΕΕ, ωστόσο, εισάγει μια σαφή νομική βάση για τις εθνικές απαγορεύσεις, δίνοντας στα κράτη μέλη τη δυνατότητα να θεσπίσουν απαιτήσεις για τις μονάδες παραγωγής θερμότητας με βάση τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, το είδος του χρησιμοποιούμενου καυσίμου ή ένα ελάχιστο μερίδιο ΑΠΕ που πρέπει να χρησιμοποιείται για σκοπούς θέρμανσης. Πολλά κράτη μέλη θεωρούν τα μέτρα αυτά απαραίτητα για την απανθρακοποίηση του κτιριακού δυναμικού και τη βελτίωση της ποιότητας του αέρα και της υγείας.

Επιπλέον, τα κράτη μέλη θα πρέπει να καθορίσουν στα σχέδια ανακαίνισης κτιρίων που θα εκπονήσουν τις πολιτικές και τα μέτρα που αφορούν τη σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων στον τομέα της θέρμανσης και της ψύξης με σκοπό τη σταδιακή κατάργηση των λεβήτων που λειτουργούν με ορυκτά καύσιμα έως το 2040. 

Τέλος, για να ενθαρρυνθεί η ταχεία ανάπτυξη συστημάτων θέρμανσης με μηδενικές άμεσες εκπομπές, τα νέα κτίρια μηδενικών εκπομπών δεν πρέπει να έχουν καθόλου επιτόπιες ανθρακούχες εκπομπές από ορυκτά καύσιμα.

 

3. Με ποιον τρόπο συμβάλλει η ΟΕΑΚ στην αύξηση της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στα κτίρια;

Επιπροσθέτως της στήριξης της σταδιακής κατάργησης των ορυκτών καυσίμων από τη θέρμανση των κτιρίων, η αναθεωρημένη οδηγία προβλέπει ειδική απαίτηση βάσει της οποίας όλα τα νέα κτίρια πρέπει να είναι «έτοιμα για ηλιακή ενέργεια», δηλαδή πρέπει να είναι σε θέση να φιλοξενήσουν φωτοβολταϊκές ή ηλιοθερμικές εγκαταστάσεις στη στέγη τους σε μεταγενέστερο στάδιο χωρίς δαπανηρές δομικές παρεμβάσεις.

Τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να μεριμνήσουν ώστε να τοποθετηθούν κατάλληλες ηλιακές εγκαταστάσεις σε μεγάλα υφιστάμενα δημόσια κτίρια και υφιστάμενα μη οικιστικά κτίρια τα οποία υποβάλλονται σε μεγάλης κλίμακας ανακαίνιση ή για τα οποία απαιτείται αδειοδότηση, καθώς και σε νέους στεγασμένους χώρους στάθμευσης αυτοκινήτων.

Πέραν τούτου, σε όσα κτίρια μηδενικών εκπομπών (δηλαδή όλα τα νέα κτίρια από το 2030) είναι εφικτό από τεχνική και οικονομική άποψη, το 100 % της συνολικής ετήσιας χρήσης πρωτογενούς ενέργειας θα πρέπει να καλύπτεται είτε από ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές παραγόμενη επί τόπου, σε κοντινή απόσταση ή από κοινότητα ανανεώσιμης ενέργειας, είτε από ενέργεια προερχόμενη από αποδοτικό σύστημα τηλεθέρμανσης και τηλεψύξης, είτε από ενέργεια από πηγές μηδενικών ανθρακούχων εκπομπών.

Η ενσωμάτωση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας τονίζεται επίσης εντονότερα στα πιστοποιητικά ενεργειακής απόδοσης (ΠΕΑ), καθώς και στα διαβατήρια ανακαίνισης κτιρίου.

 

4. Με ποιον τρόπο στηρίζει η αναθεώρηση της ΟΕΑΚ την ανάπτυξη ηλεκτρικών οχημάτων και τη χρήση ποδηλάτων;

Ο ρυθμός εγκατάστασης υποδομών επαναφόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων πρέπει να επιταχυνθεί ώστε να συμβαδίζει με την αναμενόμενη αύξηση του στόλου ηλεκτρικών οχημάτων στο οδικό δίκτυο της ΕΕ. Ο κανονισμός για τις υποδομές εναλλακτικών καυσίμων θέτει στόχους για δημόσια προσβάσιμες υποδομές επαναφόρτισης. Δεδομένου ότι μεγάλο μέρος της επαναφόρτισης αναμένεται να πραγματοποιείται σε κτίρια, η αναθεωρημένη ΟΕΑΚ συμπληρώνει τον κανονισμό για τις υποδομές εναλλακτικών καυσίμων προσθέτοντας απαιτήσεις για υποδομές επαναφόρτισης και για την προκαλωδίωση σε κτίρια και παρακείμενους χώρους στάθμευσης αυτοκινήτων, τόσο σε κατοικίες όσο και σε χώρους εργασίας.

Σύμφωνα με την αναθεωρημένη οδηγία, τα κράτη μέλη πρέπει να απλουστεύσουν, να εξορθολογίσουν και να επιταχύνουν τη διαδικασία εγκατάστασης σημείων επαναφόρτισης και να εξαλείψουν τους φραγμούς στην εγκατάσταση σημείων επαναφόρτισης σε πολυκατοικίες. Προβλέπεται επίσης μια νέα απαίτηση για τα σημεία επαναφόρτισης η οποία αφορά τη δυνατότητα έξυπνης φόρτισης και, κατά περίπτωση, αμφίδρομης φόρτισης και η οποία συνάδει επίσης με την οδηγία για την ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές. Με την έξυπνη φόρτιση, τα αυτοκίνητα μπορούν να φορτίζονται όταν οι τιμές της ενέργειας είναι χαμηλές ή όταν αφθονούν οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Καθώς η τεχνολογία εξελίσσεται, θα είναι επίσης δυνατόν η ηλεκτρική ενέργεια να διοχετεύεται πίσω στο δίκτυο και η μπαταρία του αυτοκινήτου να χρησιμοποιείται ως μέσο αποθήκευσης. Η έξυπνη φόρτιση διευκολύνει την ενσωμάτωση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπως η αιολική και η ηλιακή ενέργεια, στο δίκτυο και συμβάλλει στην απανθρακοποίηση του ενεργειακού συστήματος. Τέλος, η αναθεωρημένη οδηγία αντιμετωπίζει ένα ακόμη σημαντικό εμπόδιο για τη βιώσιμη κινητικότητα —την έλλειψη ασφαλούς στάθμευσης ποδηλάτων— με τη θέσπιση απαιτήσεων για χώρους στάθμευσης ποδηλάτων σε νέα και ανακαινισμένα κτίρια και σε υφιστάμενα μεγάλα μη οικιστικά κτίρια. 

 

5. Τι είναι τα ελάχιστα πρότυπα ενεργειακής απόδοσης και σε ποια κτίρια θα εφαρμόζονται;

Γενικώς, τα ελάχιστα πρότυπα ενεργειακής απόδοσης (ΕΠΕΑ) είναι απαιτήσεις βάσει των οποίων τα υφιστάμενα κτίρια πρέπει να έχουν μια συγκεκριμένη ενεργειακή απόδοση στο πλαίσιο ευρύτερου σχεδίου ανακαίνισης κτιριακού δυναμικού ή σε σημείο ενεργοποίησης στην αγορά (όπως πώληση, ενοικίαση, δωρεά ή αλλαγή σκοπού στο μητρώο κτιρίων ή στο κτηματολόγιο), εντός μιας χρονικής περιόδου ή έως μια συγκεκριμένη ημερομηνία, με αποτέλεσμα τη δρομολόγηση της ανακαίνισης των υφιστάμενων κτιρίων· Χρησιμοποιούνται ήδη σε ορισμένα κράτη μέλη. 

Η αναθεωρημένη ΟΕΑΚ θεσπίζει τη σταδιακή εισαγωγή ελάχιστων προτύπων ενεργειακής απόδοσης μόνο για τα μη οικιστικά κτίρια, ώστε να κινητοποιηθεί η ανακαίνιση των κτιρίων με τις χειρότερες επιδόσεις. Τα εν λόγω πρότυπα θα βασίζονται σε μέγιστα όρια ενεργειακής απόδοσης και θα οδηγήσουν στην ανακαίνιση του 16 % των μη οικιστικών κτιρίων με τις χειρότερες επιδόσεις έως το 2030 και του 26 % των μη οικιστικών κτιρίων με τις χειρότερες επιδόσεις έως το 2033. Τα κράτη μέλη θα έχουν την ευελιξία να εξαιρούν ορισμένες κατηγορίες κτιρίων, βάσει δυσμενούς αξιολόγησης κόστους-οφέλους ή λόγω της κατηγορίας κτιρίων και του τρόπου χρήσης του κτιρίου, όπως για ιστορικά κτίρια και κτίρια πολιτιστικής κληρονομιάς. Τα κράτη μέλη υποχρεούνται επίσης να καθορίσουν μια πορεία για την τήρηση χαμηλότερων μέγιστων ορίων ενεργειακής μέγιστα όρια ενεργειακής επίδοσης έως το 2040 και το 2050 στο πλαίσιο των εθνικών τους σχεδίων ανακαίνισης κτιρίων. 

Στην περίπτωση των οικιστικών κτιρίων, τα ελάχιστα πρότυπα ενεργειακής απόδοσης θα παραμείνουν προαιρετικό εργαλείο για την επίτευξη της αναγκαίας βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης του κτιριακού δυναμικού. Τα κράτη μέλη θα υιοθετήσουν εθνική πορεία για τη μείωση της μέσης χρήσης πρωτογενούς ενέργειας του οικιστικού κτιριακού δυναμικού κατά τουλάχιστον 16 % έως το 2030 και κατά 20-22 % έως το 2035, ενώ θα τους δοθεί υψηλός βαθμός ευελιξίας ως προς το ποια μέτρα θα εφαρμόσουν και σε ποια κτίρια. Ωστόσο, θα πρέπει κατά προτεραιότητα να ανακαινιστούν τα κτίρια με τις χειρότερες επιδόσεις, τα οποία ορίζονται ως το 43 % του κτιριακού δυναμικού με τη χαμηλότερη ενεργειακή απόδοση. Για τα οικιστικά κτίρια, τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι τουλάχιστον το 55 % των βελτιώσεων ενεργειακής απόδοσης θα επιτευχθεί μέσω της ανακαίνισης των κτιρίων με τις χειρότερες επιδόσεις, στα οποία οι εργασίες ανακαίνισης είναι συνήθως οι πλέον οικονομικά αποδοτικές.

 

6. Με ποιον τρόπο ενισχύει η αναθεωρημένη ΟΕΑΚ τη διαφάνεια όσον αφορά την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων; 

Τα πιστοποιητικά ενεργειακής απόδοσης (ΠΕΑ) αποτελούν βασικό εργαλείο για την αξιολόγηση της απόδοσης των κτιρίων μας. Η αναθεώρηση περιλαμβάνει μέτρα για να αυξηθούν η σαφήνεια, η αξιοπιστία και η προβολή των ΠΕΑ, τα οποία θα βασίζονται σε ένα υπόδειγμα κοινό για τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ που θα περιέχει διάφορους δείκτες για την ενέργεια και τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, καθώς και εθελοντικούς δείκτες για τα σημεία φόρτισης ή την ύπαρξη σταθερών ελέγχων για την ποιότητα του αέρα εσωτερικών χώρων. Αυτό θα ωφελήσει τους ιδιοκτήτες, τους αγοραστές και τους ενοικιαστές κτιρίων, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και τις δημόσιες αρχές.

Βελτιώνονται οι μηχανισμοί ελέγχου και η προβολή στο πλαίσιο της διαφήμισης ακινήτων, ενώ τα κράτη μέλη πρέπει να δημοσιοποιούν τη διαδικασία διασφάλισης της ποιότητας για τα ΠΕΑ.

Στο πλαίσιο των αναθεωρημένης ΠΕΑ, θα υπάρχει κοινή κλίμακα από A έως G. Η βαθμολογία «Α» θα αντιστοιχεί σε κτίρια μηδενικών εκπομπών, ενώ η βαθμολογία «G» στα κτίρια με τις πλέον χειρότερες επιδόσεις σε κάθε χώρα, τα δε υπόλοιπα κτίρια στη χώρα κατανέμονται μεταξύ των υπόλοιπων κατηγοριών. Με αυτόν τον τρόπο, το σύστημα κατάταξης των κτιρίων θα είναι σαφέστερο και απλούστερο, θα διευκολύνει την πρόσβαση σε χρηματοδότηση, ενώ θα είναι ταυτόχρονα ευέλικτο και προσαρμόσιμο στα εθνικά χαρακτηριστικά του κτιριακού δυναμικού. Τα κράτη μέλη θα έχουν επίσης τη δυνατότητα να ορίσουν μια κατηγορία ενεργειακής απόδοσης «A+» για κτίρια με ακόμη καλύτερη ενεργειακή απόδοση από τα κτίρια μηδενικών εκπομπών, τα οποία θα παράγουν επιτόπου περισσότερη ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές ετησίως από την ποσότητα ενέργειας που καταναλώνουν.

Τα ΠΕΑ θα πρέπει να εκδίδονται και να επισυνάπτονται σε περισσότερα σημεία ενεργοποίησης από ό,τι σήμερα, για παράδειγμα, σε περίπτωση ανακαινίσεων μεγάλης κλίμακας και ανανέωσης μισθωτηρίου, ώστε να αυξηθεί η ευαισθητοποίηση των ιδιοκτητών κτιρίων και των ενοικιαστών.

Η αναδιατυπωμένη ΟΕΑΚ περιλαμβάνει επίσης κοινές απαιτήσεις για τη δημιουργία εθνικών βάσεων δεδομένων σχετικά με την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων, την πρόσβαση στις εν λόγω βάσεις δεδομένων και τη δημοσίευση συγκεντρωτικών πληροφοριών. Οι απαιτήσεις αυτές θα βελτιώσουν τη διαθεσιμότητα και την ποιότητα των πληροφοριών, και θα διευκολύνουν το έργο των δημόσιων αρχών και των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων για την προώθηση ανακαινίσεων σε ολόκληρη την Ευρώπη. 

Θα θεσπιστούν επίσης συστήματα διαβατηρίων ανακαίνισης κτιρίου σε όλα τα κράτη μέλη, με στόχο για την παροχή αξιόπιστων και εξατομικευμένων χαρτών πορείας ανακαίνισης στους ιδιοκτήτες κτιρίων που σχεδιάζουν σταδιακή ανακαίνιση του κτιρίου τους.

 

7. Θα υπάρξει επαρκής χρηματοδότηση για ενεργειακές ανακαινίσεις; 

Οι ενεργειακές ανακαινίσεις κτιρίων αποσβένονται με την πάροδο του χρόνου, με την εξοικονόμηση στους λογαριασμούς ενέργειας. Ωστόσο, υπάρχουν προς το παρόν διάφορα εμπόδια που ενδέχεται να αποτρέπουν τους ιδιοκτήτες κατοικιών από το να πραγματοποιήσουν ενεργειακές ανακαινίσεις, γεγονός που αφήνει ιδιοκτήτες και ενοικιαστές εκτεθειμένους σε υψηλούς λογαριασμούς ενέργειας και τους καθιστά πιο ευάλωτους στις αυξήσεις των τιμών της ενέργειας. Πρόκειται ιδιαίτερα για την περίπτωση ατόμων που ζουν στα κτίρια με τις χειρότερες επιδόσεις, τα οποία συχνά είναι και τα άτομα που διαθέτουν λιγότερα κεφάλαια για να διαθέσουν σε βελτιώσεις της ενεργειακής απόδοσης.

Επομένως, η αναθεωρημένη οδηγία θα διασφαλίσει ότι παρέχεται μεγαλύτερη στήριξη στα ευάλωτα νοικοκυριά και ότι δίνεται μεγαλύτερη έμφαση στα κτίρια στα οποία οι ανακαινίσεις είναι οι οικονομικά αποδοτικότερες και, κατ’ επέκταση, συνεπάγονται τη μεγαλύτερη εξοικονόμηση. Ένα κτίριο με τις χειρότερες επιδόσεις μπορεί να καταναλώσει έως και 10-15 φορές περισσότερη ενέργεια από ένα κτίριο μηδενικών εκπομπών.

Τα εθνικά σχέδια ανακαίνισης κτιρίων πρέπει να καθιστούν εφικτή την κινητοποίηση επαρκούς χρηματοδότησης σε εθνικό επίπεδο και να συμβάλλουν στη μόχλευση ιδιωτικών επενδύσεων σε μεγάλη κλίμακα. Τα κράτη μέλη υποχρεούνται να υποβάλλουν επίσης μια επισκόπηση των εθνικών πολιτικών και μέτρων ενδυνάμωσης και προστασίας των ευάλωτων νοικοκυριών, μετριασμού της ενεργειακής φτώχειας και εγγύησης της οικονομικής προσιτότητας της στέγασης, σύμφωνα και με τις πρόσφατα δημοσιευθείσες συστάσεις της Επιτροπής για την καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας.

Εκτιμάται ότι από το 2023 έως το 2030 πάνω από 100 δισ. ευρώ ενωσιακής χρηματοδότησης θα διατεθούν για τη στήριξη ανακαινίσεων, η δε Επιτροπή καταβάλλει και αυτή προσπάθειες για να κινητοποιηθούν περισσότεροι χρηματοδοτικοί πόροι που απαιτούνται για την κάλυψη των αρχικών επενδυτικών δαπανών. Η ενωσιακή χρηματοδότηση προέρχεται από διάφορες πηγές, όπως, μεταξύ άλλων, τα ταμεία της πολιτικής συνοχής, το InvestEU, δάνεια από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, το επιμέρους πρόγραμμα LIFE για τη μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας, το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» συμπεριλαμβανομένης της σύμπραξης «Built for People», ο μηχανισμός ELENA, το Ταμείο Εκσυγχρονισμού και ο μηχανισμός ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, ιδίως χάρη στις ισχυρές εμβληματικές πρωτοβουλίες «Renovate» και τα ειδικά κεφάλαια για το REPowerEU που προβλέπονται στα εθνικά σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας. Κρίσιμο είναι το γεγονός ότι το νέο Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα που συστάθηκε βάσει της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας θα κινητοποιήσει 86,7 δισ. ευρώ την περίοδο 2026-2032, με σκοπό τη στήριξη ευάλωτων νοικοκυριών και πολύ μικρών επιχειρήσεων· οι ενεργειακές ανακαινίσεις είναι ένα από τα δύο σημεία στα οποία εστιάζουν τα διαρθρωτικά μέτρα (το άλλο είναι οι μεταφορές).

Για να καταστεί δυνατός ο αποδοτικός συνδυασμός δημόσιας και ιδιωτικής χρηματοδότησης, η Επιτροπή μερίμνησε επίσης ώστε το πλαίσιο που διέπει τις κρατικές ενισχύσεις να καταστεί πιο ευνοϊκό για τις ανάγκες των πανενωσιακών ελάχιστων προτύπων ενεργειακής απόδοσης, ιδίως με τον γενικό κανονισμό απαλλαγής κατά κατηγορία.

Η αναθεώρηση θα πρέπει επίσης να συμβάλει στην κινητοποίηση στήριξης από χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Η οδηγία αναθέτει στην Επιτροπή το καθήκον να αναπτύξει ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο χαρτοφυλακίου προς εθελοντική χρήση από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, με σκοπό τη στήριξη της αύξησης του όγκου δανειοδότησης για την ανακαίνιση κτιρίων. Η διευκόλυνση και η ρύθμιση της πρόσβασης των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων στα δεδομένα των ΠΕΑ αναμένεται επίσης ότι θα καταστήσει ευχερέστερη τη χρηματοδότηση ανακαινίσεων μέσω ιδιωτικών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων.

 

8. Με ποιον τρόπο αντιμετωπίζει η αναθεώρηση της ΟΕΑΚ τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής;

Οι εκπομπές από τη μεταποίηση και τη μεταφορά οικοδομικών υλικών, την κατασκευή, τη συντήρηση και την κατεδάφιση ενός κτιρίου είναι γνωστές ως «ενσωματωμένος άνθρακας». Οι ανθρακούχες εκπομπές που συνδέονται με την περίοδο χρήσης ενός κτιρίου λέγονται «λειτουργικές» ανθρακούχες εκπομπές. Οι σωστές επιλογές αποδοτικών οικοδομικών πρακτικών και οικοδομικών υλικών μπορούν να έχουν τεράστιο αντίκτυπο τόσο στις λειτουργικές όσο και στις ενσωματωμένες ανθρακούχες εκπομπές.

Με τους νέους κανόνες πραγματοποιούνται μερικά θετικά βήματα στον μετριασμό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής των κτιρίων. Πράγματι, οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά τη διάρκεια του κύκλου ζωής θα πρέπει να υπολογίζονται και να γνωστοποιούνται μέσω των ΠΕΑ για όλα τα νέα κτίρια από το 2030, ώστε να ενημερώνονται οι πολίτες και οι επιχειρήσεις. Επιπλέον, τα κράτη μέλη θα πρέπει να εγκρίνουν εθνικούς χάρτες πορείας και να θέσουν στόχους για τη μείωση των εν λόγω εκπομπών ολόκληρου του κύκλου ζωής.

 

9. Με ποιον τρόπο θα βελτιώσει η αναθεώρηση της ΟΕΑΚ την ποιότητα του αέρα εσωτερικών χώρων και την ποιότητα του περιβάλλοντος εσωτερικών χώρων;

Τα κράτη μέλη θα διατηρήσουν την αρμοδιότητα για τη ρύθμιση της ποιότητας του περιβάλλοντος εσωτερικών χώρων και θα πρέπει να καθορίσουν τις συνθήκες εσωτερικού χώρου που πρέπει να διατηρούνται στα κτίρια ώστε να διασφαλίζονται υγιείς συνθήκες. Η αναθεωρημένη ΟΕΑΚ στηρίζει τα υψηλά περιβαλλοντικά πρότυπα εσωτερικών χώρων, απαιτώντας τα νέα μη οικιστικά κτίρια μηδενικών εκπομπών να είναι εξοπλισμένα με συσκευές μέτρησης και ελέγχου για την παρακολούθηση και τη ρύθμιση της ποιότητας του αέρα εσωτερικών χώρων. Το ίδιο ισχύει και για τα κτίρια που υφίστανται ανακαινίσεις μεγάλης κλίμακας, όπου αυτό είναι τεχνικά και οικονομικά εφικτό.

Οι συσκευές αυτές θα παρακολουθούν και θα ρυθμίζουν τη λειτουργία των τεχνικών συστημάτων του κτιρίου, ώστε να διασφαλίζεται η βέλτιστη λειτουργία τους και να παρέχονται οι απαιτούμενες συνθήκες ποιότητας του περιβάλλοντος εσωτερικών χώρων διατηρώντας υψηλά επίπεδα απόδοσης.

Τα πιστοποιητικά ενεργειακής απόδοσης και ο δείκτης ευφυούς ετοιμότητας θα προβάλλουν τα κτίρια που διαθέτουν συστήματα ελέγχου και παρακολούθησης της ποιότητας του περιβάλλοντος εσωτερικών χώρων.

 Διαβάστε περισσότερες πληροφορίες

Εκδόθηκε η οδηγία για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων με στόχο τη μείωση των λογαριασμών ενέργειας και των εκπομπών

 

Δηλώσεις

 Για να επιτύχουμε την πράσινη μετάβαση, πρέπει να διασφαλίσουμε ότι ο μετασχηματισμός αλλάζει τη ζωή των ανθρώπων προς το καλύτερο. Θέλουμε να βοηθήσουμε τους ανθρώπους να κάνουν τα σπίτια τους πιο ενεργειακά αποδοτικά, πιο άνετα και πιο υγιεινά. Η αναθεωρημένη οδηγία είναι επωφελής για όλους τους πολίτες: η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων θα έχει ως αποτέλεσμα αφενός τη μείωση των λογαριασμών ενέργειας και αφετέρου τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.

 Η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων είναι ζωτικής σημασίας για την επίτευξη της φιλοδοξίας μας για κλιματική ουδετερότητα καθώς και για την ενίσχυση της ενεργειακής ανεξαρτησίας της Ευρώπης. Οι ανακαινίσεις αποτελούν επενδύσεις σε ένα καλύτερο μέλλον. Πιστεύω ότι αυτή η ενισχυμένη οδηγία θα δώσει τη δυνατότητα στα κράτη μέλη να δυναμώσουν το κύμα ανακαινίσεων σε ολόκληρη την ΕΕ, με παράλληλο σεβασμό της ποικιλομορφίας του κτιριακού αποθέματος της ΕΕ.

 Σε μια κλιματικά ουδέτερη Ευρώπη, πρέπει να είμαστε σε θέση να θερμαίνουμε και να δροσίζουμε τα σπίτια και τα κτίριά μας με ελάχιστες εκπομπές. Έχουμε την τεχνολογία για να το επιτύχουμε, αλλά πρέπει να δημιουργήσουμε ένα ισχυρότερο οικονομικό κίνητρο για τις ανακαινίσεις. Η νέα οδηγία για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων θα συμβάλει στην κινητοποίηση πρόσθετης χρηματοδότησης και στην τόνωση των αλυσίδων αξίας του κατασκευαστικού κλάδου. Μαζί μπορούμε να βοηθήσουμε τους ιδιοκτήτες κατοικιών και τις επιχειρήσεις να ανακαινίσουν για να εξοικονομήσουν χρήματα και να προετοιμαστούν για ένα μέλλον μηδενικών καθαρών εκπομπών.