Δεν ήταν ευπρόσδεκτος στο Βερολίνο μετά τις δηλώσεις του για την Χαμάς και το Ισραήλ, αλλά η πολυαναμενόμενη «θύελλα» μέσα στην καγκελαρία μπροστά από ανοιχτές κάμερες και σε μια συνέντευξη τύπου που μεταδίδονταν ζωντανά σε όλον τον κόσμο, τελικά δεν έγινε. Οι διαφορές απόψεων ως προς την εκτίμηση των γεγονότων στη Γάζα ήταν οφθαλμοφανείς και ο καγκελάριος φρόντισε να τις τονίζει κάθε φορά που ο συνομιλητής του επιχειρούσε να ξεφύγει από την «πεπατημένη», αλλά και ο Ερντογάν δεν ανέφερε ούτε μια φορά τη λέξη Χαμάς, ούτε επανέλαβε χαρακτηρισμούς για το Ισραήλ και τον πρωθυπουργό του. Η γερμανική διπλωματία φρόντισε, προετοιμάζοντας την επίσκεψη, να δώσει στην άλλη πλευρά να αντιληφθεί ότι το Βερολίνο δεν είναι Άγκυρα. Και έτσι ψύχραιμα το κατέγραψε και ο γερμανικός τύπος χωρίς να πέσει σε παγίδες κιτρινισμού για δημιουργία εντυπώσεων.
Ο Ερντογάν στο Βερολίνο, μια διπλωματική ακροβασία
Ισχυρά ερείσματα του Ερντογάν
Δεν το επιτρέπει εξάλλου ο μεγάλος αριθμός πολιτών τουρκικής καταγωγής που διαβιεί, συναλλάσσεται και ευημερεί στη Γερμανία. Θα ήταν σαν να πυροβολούσε στα πόδια της κοινωνικής ηρεμίας σε μια χώρα με 6 εκατομμύρια Μουσουλμάνους, την τρίτη μεγαλύτερη θρησκευτική κοινότητα. Αν περπατήσει κανείς στη συνοικία Κρόιτσμπεργκ του Βερολίνου, που ονομάζεται και «μικρό Ίστανμπουλ», νομίζει προς στιγμή ότι άλλαξε χώρα. Είναι άνθρωποι που δεν μιλούν απαραίτητα καλά γερμανικά, ζουν στον δικό τους μικρόκοσμο, πηγαίνουν στα μικρά τζαμιά για να προσευχηθούν, παρακολουθούν τουρκική τηλεόραση και επηρεάζονται βαθιά από την τουρκική πολιτική και τα λεγόμενα του Ερντογάν. Το κόμμα του Τούρκου προέδρου έχει αναλογικά περισσότερους ψηφοφόρους στη Γερμανία από ότι στην Τουρκία.
Στις τελευταίες προεδρικές εκλογές πήρε πάνω από 65% κατά μέσον όρο. Το βράδυ των εκλογών σε όλες τις γερμανικές πόλεις ξεχύθηκαν Τούρκοι με τα αυτοκίνητά τους και με σημαίες και κορναρίσματα γιόρταζαν τη νίκη του προέδρου τους. Ο Τούρκος πρόεδρος διατηρεί ισχυρά ερείσματα στη Γερμανία και ξέρει να το εκμεταλλεύεται. «Πρέπει να παραδεχθούμε με νηφαλιότητα ότι ο εθνοτικός εθνικισμός του Ερντογάν, τον οποίο νομιμοποιεί και με θρησκευτικούς όρους, είναι δημοφιλής σε ευρύτατα τμήματα του τουρκικού εκλογικού σώματος στη Γερμανία» παρατηρούσε μετά το εκλογικό αποτέλεσμα ο Ερέν Γκιβερσίν, πρόεδρος της περιφερειακής οργάνωσης «Φιλελεύθερη Διαφορετικότητα Βερολίνου», μιας αυτοοργάνωσης μεταναστών με στόχο την ενίσχυση του πολιτικού διαλόγου στη βάση φιλελεύθερων αρχών και αξιών.
Βαθιά προσβλητικός
Στο Βερολίνο όμως ο Ερντογάν, προσκεκλημένος του καγκελάριου Σολτς μετά την επανεκλογή του, ήταν βαθιά προσβλητικός. Χρησιμοποίησε ως μοχλό το Ολοκαύτωμα, όχι μόνο για να υπομνήσει το αναλλοίωτο ιστορικά χρέος των Γερμανών απέναντι στο εβραϊκό έθνος αναψηλαφώντας γερμανικές πληγές, αλλά για να το χρησιμοποιήσει ως ελευθέρας για να μπορεί να λέει ότι σκέπτεται. «Η Γερμανία δεν μπορεί να ασκήσει κριτική στο Ισραήλ λόγω του Ολοκαυτώματος. Μιλάω ελεύθερα γιατί δεν χρωστάμε τίποτα στο Ισραήλ, αν χρωστούσαμε, δεν θα μπορούσαμε να μιλάμε τόσο ελεύθερα», είπε. «Αυτοί που χρωστούν δεν μπορούν να μιλήσουν ελεύθερα. Δεν περάσαμε το Ολοκαύτωμα και δεν βρισκόμαστε σε τέτοια κατάσταση». Σιωπηλός ο καγκελάριος έκανε ασκήσεις ψυχραιμίας. Κανείς άλλος αξιωματούχος δεν έχει αγγίξει αυτήν την ευαίσθητη χορδή, ταμπού στη γερμανική διπλωματία. Ότι η προστασία του Ισραήλ αποτελεί συνταγματική επιταγή για τη Γερμανία, λόγω ακριβώς αυτού του παρελθόντος. Τα κίνητρα του Τούρκου προέδρου είναι σαφή. Εκμεταλλεύεται κάθε ευκαιρία για να εμφανιστεί ως προστάτης και υπερασπιστής των Μουσουλμάνων για τους δικούς του στόχους και όχι γιατί ενδιαφέρεται για την παγκόσμια ειρήνη. Η Ελλάδα έχει πικρή πείρα. Η τύχη της Γερμανίας έγκειται στο ότι δεν γειτνιάζει με έναν τόσο δύσκολο και δύστροπο εταίρο. Αλλά ίσως και η Γερμανία θα πρέπει να κάνει την αυτοκριτική της ως ανοιχτή και ανεκτική κοινωνία με αφορμή αυτήν την επίσκεψη. Γιατί τόση «νευρικότητα» όταν κάποιος μπορεί να έχει άλλες απόψεις; Όταν πολίτες με παλαιστινιακή σημαία στο δρόμο διαδηλώνουν υπέρ της ειρήνης στη Γάζα, είτε στο Κρόιτσμπεργκ ή είτε έξω από την καγκελαρία; Σημαίνει ότι υπερασπίζονται τον Ερντογάν και τις φρικαλεότητες της Χαμάς; Δεν το αντέχει η γερμανική δημοκρατία; Η γερμανική ιστορία;
