Αυτές τις μέρες ( 31 Γενάρη 1991 )συμπληρώνονται 33 χρόνια που έφυγε από κοντά μας ο Μεγάλος Δάσκαλος της Κρητικής Μουσικής Παράδοσης και Δεξιοτέχνης της λύρας ΚΩΣΤΑΣ ΜΟΥΝΤΑΚΗΣ.
Για τη τεράστια αυτή προσωπικότητα , το έργο του , τη συμβολή στη διάδοση της Κρητικής μουσικής εκτός Κρήτης ,εκτός Ελλάδος , στη Γερμανία , στην Αυστραλία , στο Καναδά , Νότια Αφρική και όπου αλλού ζούσαν Κρητικοί έχουν γραφτεί εκατοντάδες άρθρα ιδιαίτερα μετά το θάνατό του 31 Γενάρη 1991.
Ο ΚΩΣΤΑΣ ΜΟΥΝΤΑΚΗΣ ΣΤΑ ΔΙΚΑ ΜΟΥ ΜΑΤΙΑ
Ο Κώστας Μουντάκης ήταν ένας αληθινός βάρδος, ένας γνήσιος εκφραστής της λεβεντιάς, της ομορφιάς, της λευτεριάς, και της δημοκρατικότητας του Κρητικού και της κρητικής ψυχής.
Εγώ θα σταθώ στην ανθρώπινη και ζεστή φυσιογνωμία , στη γαλήνια μορφή και το ζεστό του χαμόγελο , στη γεμάτη καλοσύνη συμπεριφορά του και το ξεχωριστό του χιούμορ
Μια συμπεριφορά μου δεν άλλαζε όταν μιλούσε με τους χωριανούς στο καφενείο , στη γυναίκα του την Αγγελική , στο γιό του το Μάνο σε εμάς τα παιδιά , στις γυναίκες του χωριού ή στο παπά Μανώλη , το παπά του χωριού .
Με εμάς τα παιδιά είχε ένα ιδιαίτερο δέσιμο και μια στοργική αγάπη.
Πόσες φορές θυμάμαι ιδιαίτερα τις μέρες του Πάσχα και του καλοκαιριού να παίζουμε ποδόσφαιρο στο ενδιάμεσο της Εκκλησίας του χωριού τον Άγιο Χαράλαμπο και στο σχολείο , αφού δεν είχε φτιαχτεί ακόμα το γήπεδο.
Λερώναμε τους τοίχους της εκκλησίας ή σπάγαμε τα τζάμια με τη μπάλα και ο παπά Μανώλης μια ζωή μας κυνηγούσε και πολλές φορές ο Μουντόκωστας ήτανε στη μέση να μας μιλήσει να μας νουθετήσει
Είχαμε μεγάλη κόντρα με το παπά του χωριού γιατί δεν έδινε το αμπέλι της Εκκλησίας για να γίνει το γήπεδο.
Όμως και αυτό ο Κώστας Μουντάκης βοήθησε πολύ και τελικά πείστηκε ο παπάς να δώσει τ αμπέλι και να γίνει το γήπεδο.
Θυμάμαι τη Μεγάλη Εβδομάδα να μας ζητά μετά τη μπάλα να πηγαίνουμε στην Εκκλησία και να βοηθάμε το παπά , να πηγαίνουμε στο κατηχητικό μάλιστα μια φορά στη ζωή μου έψαλα και στην εκκλησία .
Ο Μουντόκωστας ήταν τακτικός στην εκκλησία του χωριού και δωρητής από εικόνες μέχρι το μεγάλο καμπαναριό
Ήταν ένας άρχοντας με τα όλα του μια ολοκληρωμένη προσωπικότητα και συγχρόνως ένας αγνός λαΪκος άνθρωπος με πολύ χιούμορ και υπομονή
Πήρα πολλές συμβουλές από το θείο μου το λυράρη το ΚΏΣΤΑ ΜΟΥΝΤΑΚΗ , τον οποίο θεωρούσα δεύτερο πατέρα μου , τον άκουγα με δέος και ήθελα να του μοιάσω .
Στο χιούμορ , στο χαρακτήρα , στην απλότητα στη λεβεντιά ,αυτός ήθελε να μάθω και λύρα , αλλά που μυαλό , τα παιδικά μου χρόνια κυνηγούσαμε τη μπάλα και καμιά ξανθιά τουρίστρια στις όμορφες παραλίες του Ρεθύμνου .
Ο ΚΑΗΜΟΣ ΤΗΣ ΛΥΡΑΣ….
Θυμάμαι ένα Πάσχα μάλλον το 1982 που κάναμε όλοι μαζί στον αδερφό του πατέρα μου και αυτός Κώστας Μουντάκης όπου η φωτογραφία και αυτός πολύ χωρατατζής , κάνανε συχνά παρέα πίνανε τρώγανε και γελούσανε .
Στη φωτογραφία εγώ ο μικρότερος της παρέας εκεί από κοντά μαζί με τα ξαδέρφια μου , όλα μεγαλύτερα , το Γιώργο Μουντάκη , την Ελένη Μουντάκη , το Κωστή Βολτυράκη μητέρα του ήταν η Μουντάκη Μαρία ή Μουντομαρία ,αριστερά ο αδερφός του πατέρα μου Κώστας Μουντάκης και δεξιότερα με το τσιγάρο , ήταν φανατικός καπνιστής ο ΜΟΥΝΤΟΚΩΣΤΑΣ
Όλοι τους μεγαλύτεροι από μένα ,
Εκεί λοιπόν μου λέει ο Μουντόκωστας
”ΕΣΥ ΜΙΚΡΕ ΘΑ ΜΑΘΕΙΣ ΛΥΡΑ, πρέπει επιτέλους ένας Μουντάκης να μάθει και να συνεχίσει τη παράδοση , ο γιός μου δε θέλει( σπούδασε κλασική μουσική ,πιάνο , κιθάρα κ.α
Να έρθεις μόλις κλείσουν τα σχολεία στο σπίτι μου στο Σταυρωμένο , θα κάνουμε ιδιαίτερα και όταν μάθεις θα σου χαρίσω τη πρώτη μου λύρα
Θα μιλήσω στο πατέρα σου να σε αφήνει να έρχεσαι ,ήμουν κάπου 14 ετών.
Εντάξει του λέω , αν και παίζω και μπάλα και μ αρέσει πολύ , ήθελα και εγώ όπως όλα τα παιδιά να γίνω ποδοσφαιριστής.
Λοιπόν κλείσαμε μου λέει ” θα έρχεσαι 2 φορές τη βδομάδα στο σπίτι μου στο Σταυρωμένο ,,να κάνουμε ιδιαίτερα , να σου μάθω να παίζεις λύρα ”
Τελικά πήγα 3 φορές μου μίλαγε πολύ ώρα μου έλεγε για το Καζαντζάκη , για τα έργα του το καπετάν Μιχάλη , μου έλεγε για τη ”αρχέγονη Δωρικής μας ράτσα ” τη καταγωγή μας ,τη ράτσα μας όπως έλεγε χαρακτηριστικά
Ήταν πολύ περήφανος και το έλεγε με πάθος , για τη καταγωγή μας , οι Μούντηδες είμαστε από τα Σφακιά , συγκεκριμένα από το Καλλικράτη Σφακίων .
Μου έλεγε έχουμε μπέσα , φιλότιμο , ήθος , λεβεντιά , περηφάνια ,αξίες .
Αυτός είναι δικός μας πλούτος , να είσαι σωστός , ειλικρινής ,να είσαι λεβέντης , μερακλής , να σέβεσαι και να εκτιμάς , να βοηθάς όπου μπορείς χωρίς να ζητάς ανταλλάγματα , να γλεντάς , να γελάς , να συναναστρέφεσαι με σωστούς ανθρώπους ,να μη μπλέκεις με κακές παρέες να ακούς τους γονείς σου και να αγαπάς τους ανθρώπους
Να προσέχεις με τη μηχανή ,να μη πίνεις να μη καπνίζεις να διαβάζεις .
Να διαβάζεις τα μαθήματα , να μελετάς και το Καζαντζάκη , μη σου πάρει ή μπάλα και τα κορίτσια τα μυαλά .
Αυτά και πολλά , πολλά άλλα .
Ενδιάμεσα μου έδειχνε πως να κρατώ τη λύρα , πως να βάζω τα δακτύλια στις χορδές , να τ ακουμπώ με τα νύχια , πως να κρατώ το δοξάρι .
Ξεκινήσαμε με το ”πότε θα κάνει ξαστεριά …”, μου έλεγε για νότες κτλ αλλά το μυαλό μου δεν ήταν στη λύρα αλλά στη θάλασσα , το σπίτι του ήταν μια ανάσα από το κύμα).
Αυτός μου μίλαγε για μουσική , για νότες και εγώ πέρα βρέχει , το παιδικό μυαλό στη μπάλα , στη θάλασσα στο παιχνίδι στη ξεγνοιασιά .
Ο Μουντοκωστας το πήρε χαμπάρι και μου λέει ..
.” δε πειράζει να κάνεις αυτό που θέλεις , να το κάνεις με κέφι , με ψυχή με πάθος ,θα το βρεις το δρόμο σου , είσαι έξυπνος μόνο να προσέχεις , τις μηχανές , τις γυναίκες και τις κακές παρέες
Όταν έμαθε ότι πήγα στο πολεμικό Ναυτικό, το 1985 και σταμάτησα τη μπάλα στεναχωρήθηκε , όταν με συνάντησε μου λέει και εγώ πήγα στη Χωροφυλακή αλλά έφυγα
,δούλεψα για χρόνια στα λιπάσματα το πρωί και το βράδυ τραγουδούσα και έπαιζα λύρα σε ταβέρνες .
Δε είναι η δική μας ράτσα να φορά στολές και καπέλα και να κοιμάσαι με τις αρβύλες
Αυτά του τα λόγια με σημάδεψαν στη ζωή μου .
Με τη πρώτη ευκαιρία το 1988 πήγα μόνος στην ΕΛΛΗΝΟΒΡΕΤΑΝΝΙΚΗ και ζήτησα να γίνω ασφαλιστής , ήθελα να φύγω από το Πολ. Ναυτικό , όπως και έγινε λίγα χρόνια αργότερα.
Τον συνάντησα λίγους μήνες πριν πεθάνει τέλος του 1990 στο Σύνταγμα , του λέω έγινα ασφαλιστής και πάω πολύ καλά .
Μου λέει σ αρέσει? Ναι του λέω μ αρέσει πολύ .Μπράβο μου λέει έκανες το πρώτο βήμα ,σύντομα θα κάνεις και το δεύτερο.
Μόνο να είσαι προσεκτικός και έντιμος , μη παρασυρθείς και μας ντροπιάσεις , να θυμάσαι τις αξίες της ράτσας μας ,εδώ είναι Αθήνα , υπάρχουν πολλοί πειρασμοί , πρόσεχε γιατί θα τσακωθούμε .
Μείνε ήσυχος του λέω, σου δίνω το λόγο μου .
Τελικά 31 Γενάρη του 1991 πρωί πρωί ήμουν στο αυτοκίνητο , πήγαινα στην υπηρεσία μου , Αντιτορπιλικό Κανάρης , άκουσα στο ραδιόφωνο.
”Πέθανε ο Κώστας Μουντάκης ” ήταν αιφνίδιος ο θάνατός του για μένα , αν και ήξερα ότι είχε χρόνια μικροπροβλήματα υγείας
Κόντευα να χάσω τον έλεγχο του αυτοκινήτου , έπρεπε να πάω στο καράβι είχε ξεσπάσει ο πόλεμος στο Περσικό κόλπο , έγιναν ανακλήσεις στις άδειες και σε 3 ώρες έπρεπε να αποπλεύσουμε από το Ναύσταθμο Σαλαμίνας.
Δε μπόρεσα να πάω στη κηδεία του , δεν τον αποχαιρέτησα ποτέ ,αυτό μου έμεινε βάρος.
Στο ταξίδι αυτό το έβαλα στόχο , να κάνω το επόμενο βήμα , να τολμήσω να φύγω από το Ναυτικό .
Το κατάφερα 2,5 χρόνια αργότερα.
Χρωστάω πολλά στο θείο μου το Μουντόκωστα , οι συμβουλές του , τα λόγια του, ο χαρακτήρας του , οι αξίες του και η στάση ζωής του με συντροφεύουν μέχρι σήμερα .
Κάθε φορά που επισκέπτομαι το χωριό μου την Αλφά , αφήνω και ένα λουλούδι στο τάφο του με μια υπόσχεση να κρατώ και να τηρώ τις αξίες της οικογένειας , με αυτές τις αξίες πορεύομαι σε κάθε μου βήμα στη προσωπική και την επαγγελματική μου ζωή
Το πατρικό μου σπίτι είναι δίπλα στο πατρικό του , εκεί διέμενε η αδερφή του η Σμαράγδη μια άγια γυναίκα .
Με αγαπούσε σα παιδί της μιας και τα δικά της παιδιά ζούσαν στην Αθήνα [ Η Άννα , η Βασιλική και η Κωνσταντίνα ), μικρός πήγαινα πολύ συχνά .
Σε αυτό το σπίτι το πατρικό του έζησαν μεγάλες στιγμές η αδερφή του μαζί με τον άντρα της το Μανώλη Βασσάλο , ένα λεβέντης άντρας με το άσπρο άλογο
Τους έβλεπα καθημερινά , πρωί και βράδυ , μέχρι που ξενιτεύτηκα και εγώ στο μεγάλο χωριό , την Αθήνα .
Παρακάτω επιλέγω να ακούσουμε μαζί τρία από τα πολύ αγαπημένα μου τραγούδια
ΚΩΝ/ΝΟΣ ΜΟΥΝΤΑΚΗΣ….
Γεννήθηκε το 1926 στην Αλφά Μυλοποτάμου που είναι γνωστό απο την πέτρα του,την αλφόπετρα.
Ήταν το μικρότερο από τα επτά παιδιά του Νίκου και της Καλλιόπης Μουντάκη. Η μητέρα του ήταν από το γένος των Καλλιγιάννηδων. Η καταγωγή της οικογένειάς Μουντάκης είναι από τον Καλλικράτη Σφακίων. Ο προπάππους του, Μανούσος υπήρξε πρωτοπαλίκαρο του Χατζημιχάλη Νταλιάνη και σκοτώθηκε πολεμώντας τους Τούρκους στο Φραγκοκάστελλο στην Επανάσταση του 1827.
Απ τις δημιουργικότερες μορφές της Κρητικής μουσικής παράδοσης . Θεωρείται ένας από τους πιο ηχογραφημένους λυράρηδες της Κρήτης αφού έγραψε 300 τραγούδια. Με την λύρα του έγινε γνωστός σ όλη την Ελλάδα. Γύρισε όλο τον κόσμο όπου υπήρχαν Κρητικοί. Έκανε σπουδαίες συνεργασίες με κρητικούς αλλά και γενικότερα δημοτικούς καλλιτέχνες. Το μουσικό έργο της ζωής του αποτελεί ένα μεγάλο κομμάτι της κρητικής μουσικής. Η ευγενής άμιλλα του με τον Θανάση Σκορδαλό πήγε πολλά βήματα μπροστά την μουσική εξέλιξη του τόπου..
Ο θάνατος του Κώστα Μουντάκη, τον Γενάρη του 1991, δεν σηματοδοτεί παρά μόνο τη φυσική απουσία του μεγάλου δεξιοτέχνη και δάσκαλου, που εξακολουθεί να εμπνέει και να διδάσκει μέσα από τις ηχογραφήσεις και την υποδομή που δημιούργησε. Έργα ζωής όπως το δικό του δεν μπορεί να το σταματήσει ο θάνατος!
Η δισκογραφία του
- 1966: Η Κρήτη τραγουδάει
- 1966: Κρήτη μου Λεβεντομάνα
- 1967: Κρητικός γάμος
- 1970: Η μάχη της Κρήτης – Κρητικά νακλιά
- 1971: Οι μεγάλες επιτυχίες του Κώστα Μουντάκη
- 1972: Ο Κώστας Μουντάκης στα καινούργια του τραγούδια
- 1973: Ελληνικά δημοτικά τραγούδια
- 1974: Ξεφάντωμα
- 1976: Αναφορά στον Καζαντζάκη
- 1976: Original cretan mysic (Instrumental)
- 1977: Ο μεγάλος Κρητικός
- 1978: Οι μερακλήδες
- 1981: Ο Πρωτομάστορας
- 1982: Πρωτομάστορες
- 1983: Η Κρητική αναγέννηση
- 1984: Έτσι τραγουδάει η Κρήτη 1
- 1985: Έτσι τραγουδάει η Κρήτη 2
- 1988: Στον Ψηλορείτη θ΄ανέβω
- 1991: Αφιέρωμα στον μεγάλο Κρητικό
- 1992: Αφιέρωμα στον μεγάλο δάσκαλο’
- 1994: Για πάντα
- 1995: Αφιέρωμα
- 1996: Τα ραδιοφωνικά
- 1999: Cretan folk song and dances
- 2002: Σπάνιες ζωντανές ηχογραφίσεις
- 2006: Ριζίτικα
Βασίλης Μουντάκης
Ενεργός Ασφαλιστής
