Έχετε αναρωτηθεί ποτέ πού βρίσκεται η αρχαιότερη ελιά του κόσμου;
Ας δούμε 4 από τις αρχαιότερες ελιές του κόσμου σε Κρήτη, Σαλαμίνα και Αγίους Αναργύρους:
- Ως Διατηρητέο Μνημείο της Φύσης, ανακηρύχθηκε η «Αρχαία Ελιά Καβουσίου», στη θέση «Αζοριά» Καβουσίου του Δήμου Ιεράπετρας. Η απόφαση της συντονίστριας Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ και πλέον το φυσικό μνημείο προστατεύεται και θεσμικά.
Η θεσμική κατοχύρωση της αρχαίας ελιάς καθώς και του δημοτικού αγροτεμαχίου-ελαιώνα έκτασης ενός στρέμματος, που αποτελεί τη ζώνη προστασίας του μνημείου της φύσης, έχει ως στόχο τη διατήρηση και προστασία του μοναδικού αυτού μάρτυρα της αγροτικής ιστορίας και παράδοσης του Καβουσίου καθώς και την ανάδειξη της περιοχής σε επισκέπτες και ερευνητές.
Για την ευόδωση των στόχων, η απόφαση της Συντονίστριας ορίζει αναλυτικά το πλαίσιο των επιβαλλόμενων ενεργειών, όρων και προϋποθέσεων, των απαιτούμενων έργων και δράσεων καθώς και των συνεργειών για τη διαχείριση και προστασία του Διατηρητέου Μνημείου.
Επίσης, διασφαλίζεται η απρόσκοπτη πρόσβαση και η παροχή πληροφόρησης στον προστατευόμενο χώρο, η διασύνδεση με αρχαιολογικούς χώρους της περιοχής του Καβουσίου και ο τακτικός φυτοϋγειονομικός έλεγχος και η παρακολούθηση της καλής κατάστασης του δέντρου και της περιβάλλουσας βλάστησης.
Σύμφωνα με την Ειδική Περιβαλλοντική Έκθεση την οποία υπέβαλλε ο Δήμος Ιεράπετρας στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση για την κήρυξη της αρχαίας ελιάς Καβουσίου ως Διατηρητέο Μνημείο της Φύσης, τόσο η Δημοτική και η Τοπική αρχή όσο και ο Πολιτιστικός Σύλλογος και οι κάτοικοι της περιοχής έχουν θέσει σε υψηλή προτεραιότητα την προστασία και ανάδειξη του μοναδικού αυτού φυσικού στοιχείου, η ηλικία του οποίου εκτιμάται στα 3.250 έτη και τοποθετείται στη διάρκεια της Μετανακτορικής μινωικής εποχής (1350-1100 π.Χ.).
Σήμερα η αρχαία ελιά Καβουσίου έχει συνολικό εμβαδό κόμης 112 τετραγωνικά μέτρα, ύψος περίπου εννέα μέτρα και περίμετρο κορμού (στη βάση του) 21 μέτρα, ο οποίος έχει έντονο ανάγλυφο και ιδιαίτερη αισθητική μορφολογία.
Η ελιά αυτή αποτελεί ένα φυσικό μνημείο και είναι η αρχαιότερη ελιά στον κόσμο. Μάλιστα είναι μπολιασμένη σε άγριο υποκείμενο, αποτελώντας το αρχαιότερο δείγμα μπολιάσματος ανά την υφήλιο.
- Στην Κρήτη στο χωριό Άνω Βούβες του Δήμου Κολυμπαρίου, στα Χανιά. Έχει περίμετρο κορμού 12,5 μέτρα, διάμετρο 3,64 μέτρα και το εμβαδόν της είναι 11,45 τμ. Χρονολογείται ότι είναι περίπου 2500- 5000 ετών.
- Η ελιά βρίσκεται στην αυλή της οικίας Καραπατάκη και είναι ένα μνημείο που επισκέπτονται εκατοντάδες τουρίστες κάθε χρόνο. Η ηλικία του δέντρου δεν μπορεί να προσδιοριστεί επακριβώς γιατί δεν μπορεί να εφαρμοστεί η μέθοδος ραδιενεργών ισοτόπων, αφού λόγω της μεγάλης ηλικίας του δέντρου δεν υπάρχει καρδιόξυλο.
- Η «Ελιά της Όρσας» στην Κοινότητα Αιαντείου της Σαλαμίνας, πρόσφατα χρονολογήθηκε από τους ειδικούς του Ινστιτούτου Klorane, στα πλαίσια της αναζήτησης και βράβευσης των αρχαίων ελαιοδένδρων στην Ελλάδα, οι οποίοι υπολόγισαν πως η ηλικία του είναι 2.500 χρόνια.
Η παράδοση του νησιού, που διατηρήθηκε μέχρι τις ημέρες μας από γενιά σε γενιά, αναφέρει ότι την ελιά την είχε φυτέψει ένας πολύ μεγάλος βασιλιάς, ο Στράτος, γι αυτό και είναι η πιο μεγάλη και η πιο παλιά του νησιού.
Πίσω από το όνομα του Στράτου, «κρύβεται» το όνομα του Τυράννου των Αθηνών Πεισίστρατου, ο οποίος έδρασε το 6ο αι. π.Χ. Σύμφωνα με ιστορικές πηγές ο κυβερνήτης της Αθήνας Πεισίστρατος έδωσε εντολή το 540 π.Χ. σε κάθε Αθηναίο πολίτη ακτήμονα να φυτέψει ελιές.
Ο Πεισίστρατος ανήκε στο γένος των Φιλαϊδών. Ο Φιλαίος ήταν είτε γιος ή εγγονός του Αίαντα, οι απόψεις διίστανται. Ο Φιλαίος, μαζί με τον Ευρισάκη, παρέδωσε τη Σαλαμίνα στους Αθηναίους, με αντάλλαγμα τον τίτλο του Αθηναίου πολίτη και πήγε να ζήσει στη Βραυρώνα. Όλοι οι απόγονοί του ήταν το γένος των Φιλαϊδών, ένας εκ των οποίων και ο Πεισίστρατος.
Είχε επομένως καταγωγή από την Σαλαμίνα και αυτό ίσως συνέβαλε, μαζί με το γεγονός ότι απελευθέρωσε το νησί από τους Μεγαρείς, στη διατήρηση της προφορικής παράδοσης ότι εκείνος φύτεψε την Ελιά της Όρσας, παράδοση την οποία δείχνει να επιβεβαιώνει η χρονολόγηση του δέντρου, που συμπίπτει με την εποχή φύτευσης του αθηναϊκού ελαιώνα.
Η συνολική της περίμετρος της ελιάς της Όρσας είναι δώδεκα μέτρα και ο κεντρικός κορμός είναι 5,70 μέτρα.
- Ίσως το αρχαιότερο δέντρο στην Αττική (Άγιοι Ανάργυροι) και μια από τις πιο μεγάλες ελιές στον κόσμο, περίπου 2500 ετών, είναι η Ελιά (Olea europaea) του Πεισίστρατου.
Διασώζεται στον περίβολο της εκκλησίας των Αγίων Αναργύρων στην Αττική. Προέρχεται από τον ελαιώνα του Πεισίστρατου (560-527 π.Χ.) και έχει κηρυχθεί διατηρητέο μνημείο της φύσης το 1996). Ο Πεισίστρατος θεωρείται εκείνος που φρόντισε για τη διάδοση της ελιάς ως παραγωγικού δέντρου στην Αττική, η οποία «ψιλή και άδενδρος ούσα» κατεφυτεύθει με ελαιόδεντρα «Πεισιστράτου προστάξαντος». Με εντολή του οι ακτήμονες πολίτες έβγαιναν στους αγρούς και ενωμένοι, με ρούχα χωρικών, φύτευαν ελαιόδεντρα δημιουργώντας «πέλαγος» ολόκληρο ελαιοδέντρων σε όλη την Αττική. Το εισόδημα των ελαιοδέντρων τους αυτών φάνηκε στη συνέχεια με ειδικές διατάξεις σε ότι αφορά τα δικαιώματά τους. Το ίδιο δικαίωμα όμως δεν παραχωρείτο για τις Μορίες (ιερές ελαίες).
Πολλές φορές κατά τη διάρκεια της ζωής της κινδύνεψε. Δεν ήταν λίγοι εκείνοι που ακόμα και άθελά τους της έκαναν κακό, αφού η πείνα και η φτώχεια κατά την ιταλογερμανική κατοχή είχαν αναγκάσει τους ανθρώπους να μηχανεύονται διάφορους τρόπους για να ζήσουν. Έτσι, κατά τη διάρκεια της Κατοχής, τμήμα του κορμού της καταστράφηκε καθώς κόπηκε για να γίνει καυσόξυλα.
ΠΗΓΗ: TOOLKIT.GR
