Με τέσσερις βασικούς στόχους κατατίθεται αύριο στη Βουλή το τελικό σχέδιο του προϋπολογισμού για το 2024.
Το τελικό σχέδιο του προϋπολογισμού στοχεύει σε επαναφορά του ΑΕΠ -σε ονομαστικούς όρους- πολύ κοντά στα επίπεδα του 2009, αύξηση των φορολογικών εσόδων με περιορισμό της φοροδιαφυγής και ταυτόχρονες μειώσεις φορολογικών συντελεστών, αλλά και αύξηση της συμμετοχής των επενδύσεων στη «συνταγή» του ΑΕΠ.
Εν όψει της αυριανής κατάθεσης του τελικού σχεδίου του προϋπολογισμού στη Βουλή, τα βλέμματα στρέφονται στις αναπροσαρμογές που θα γίνουν συγκριτικά με το προσχέδιο που είχε κατατεθεί στις αρχές Οκτωβρίου. Οι βασικές αλλαγές που αναμένονται είναι οι εξής:
- Αύξηση του ΑΕΠ με ένα ποσοστό τουλάχιστον 3%, ενδεχομένως και λίγο υψηλότερο, ώστε να υπάρξει διαφοροποίηση σε σχέση με τον στόχο που είχε μπει στο προσχέδιο. Εκτός από το γεγονός ότι διορθώθηκε η επίδοση του ΑΕΠ το 2022 -κάτι που επηρεάζει όλη τη χρονοσειρά- υπάρχει και η εκτίμηση για καλύτερη του αναμενομένου επίδοση στο σκέλος των επενδύσεων. Ο πραγματικός ρυθμός ανάπτυξης συνιστά μεγάλη πρόκληση για τον προϋπολογισμό του 2024, καθώς κανένας ξένος οργανισμός (π.χ. Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ΔΝΤ κ.λπ.) δεν βλέπει ρυθμό ανάπτυξης 3% για το 2024. Σε αυτό το επίπεδο λοιπόν η Ελλάδα θα κληθεί να διαψεύσει και πάλι προς το καλύτερο τις προβλέψεις. Αν ο στόχος επιτευχθεί, τότε το ΑΕΠ θα φτάσει -σε ονομαστικούς όρους και ανάλογα βέβαια με την πορεία του πληθωρισμού- στο επίπεδο των 235-236 δισ. ευρώ. Θα πρόκειται για την επαναφορά ακόμη ενός δείκτη στα προ μνημονίων επίπεδα. Ίσως τον σημαντικότερο δείκτη, καθώς θα πρόκειται για την ολοκλήρωση μιας «επιστροφής» από ρυθμό ύφεσης της τάξεως του 27%-28%, που είναι και από τους μεγαλύτερους που έχει καταγραφεί σε χώρα στα παγκόσμια χρονικά.
- Αύξηση του στόχου των φορολογικών εσόδων κατά περισσότερα από 600 εκατ. ευρώ «καθαρά». Παρά το γεγονός ότι το νομοσχέδιο με τα μέτρα καταπολέμησης της φοροδιαφυγής, αλλά και το νέο σύστημα φορολόγησης των αυτοαπασχολουμένων δεν έχει κατατεθεί ακόμη (θα παραμείνει σε δημόσια διαβούλευση μέχρι το τέλος του μήνα), το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους θα ενσωματώσει στο τελικό σχέδιο του προϋπολογισμού την εκτίμηση για τη δημοσιονομική επίπτωση. Το καθαρό ποσό που θα εγγραφεί αναμένεται να ξεπεράσει τα 600 εκατ. ευρώ. Μόνο ο νέος τρόπος υπολογισμού του φόρου των αυτοαπασχολουμένων προσθέτει επιπλέον βάρη άνω του 1 δισ. ευρώ (εκκρεμεί βέβαια το τελικό κείμενο που θα ψηφιστεί, καθώς από αυτό θα εξαρτηθεί και η οριστική δημοσιονομική επίπτωση). Ωστόσο, η δημοσιονομική πρόβλεψη θα είναι πολύ πιο συντηρητική, ώστε να μην υπάρξει πιθανότητα να πέσει έξω. Η εισπρακτική απόδοση του νέου τρόπου υπολογισμού του φόρου για τους αυτοαπασχολουμένους μπορεί να επηρεαστεί και από τη μείωση του συντελεστή εισπραξιμότητας (στους επαγγελματίες είναι περίπου 70%) και από την αλλαγή οικονομικής συμπεριφοράς. Συγκρατημένη θα είναι η πρόβλεψη για πρόσθετα έσοδα και από τον στόχο μείωσης του «κενού στον ΦΠΑ».
- Το τελικό σχέδιο του προϋπολογισμού θα έχει μειώσεις φόρων που δεν είχαν ενσωματωθεί στο προσχέδιο. Η πρώτη είναι η μείωση του τέλους επιτηδεύματος (κατά 25% και 50%) και η δεύτερη θα έχει να κάνει με τους συντελεστές ΦΠΑ σε μεταφορές, σερβιριζόμενο καφέ κ.λπ. Είναι πιθανό να ανακοινωθεί μάλιστα η μονιμοποίηση της εφαρμογής των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ, μέτρο που θα χρηματοδοτηθεί από την αύξηση του φόρου των επαγγελματιών, αλλά και από τα μέτρα αντιμετώπισης των «μαύρων συναλλαγών» (σύνδεση ταμειακών μηχανών με POS κ.λπ.).
- Αναθεωρείται προς τα πάνω ο στόχος για την αύξηση των επενδύσεων. Το σχετικό ποσοστό -όπως τόνισε σε χθεσινή του συνέντευξη στο ΑΠΕ ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης- θα αναπροσαρμοστεί στο 15,1% από 12,1% στο προσχέδιο και αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα να αυξηθεί η συμμετοχή των επενδύσεων στη «συνταγή» του ΑΕΠ. Με την αναπροσαρμογή του στόχου για τον ρυθμό αύξησης -η εκτίμηση θα στηριχτεί στην ταχύτερη αξιοποίηση των πόρων του ΕΣΠΑ και του Ταμείου Ανάκαμψης, καθώς μεταξύ άλλων μπαίνει στην εξίσωση και ο παράγοντας της υλοποίησης των επενδύσεων για την αντιμετώπιση των καταστροφών στη Θεσσαλία- θα επιχειρηθεί να επιτευχθούν δύο ποσοτικοί στόχοι:
- α. Το ποσοστό συμμετοχής του ακαθάριστου σχηματισμού παγίου κεφαλαίου να ξεπεράσει μέσα στο 2024 ακόμη και το 16% από περίπου 13,7% το 2022 και 14,5% που εκτιμάται ότι θα είναι το κλείσιμο του 2023. Ακόμη και αυτό το ποσοστό απέχει πολύ από την επίδοση που είχαμε πριν από την πολυετή κρίση. Ενδεικτικά, το 2009, μια χρονιά πριν από την είσοδο στα μνημόνια, οι επενδύσεις αντιστοιχούσαν σε πάνω από 20,5% του ΑΕΠ.
- β. Το απόλυτο ποσό των επενδύσεων να ξεπεράσει τα 37 δισ. ευρώ. Να σημειωθεί ότι συγκριτικά με τα προ κρίσης επίπεδα η Ελλάδα στερείται αυτή τη στιγμή τον πακτωλό των δισεκατομμυρίων που επενδύονταν πριν από το 2010 στα ακίνητα.
