Αποζημίωση για ολική καταστροφή αυτοκινήτου – Πως υπολογίζεται & πως αποδίδεται

Η αποζημίωση για την ολική καταστροφή του αυτοκινήτου από τροχαίο ατύχημα είναι μία από τις περιπτώσεις που προβληματίζουν ιδιαίτερα τους παθόντες.

Ως γνωστόν, ολική καταστροφή του αυτοκινήτου υπάρχει όταν το κόστος για την επισκευή των ζημιών που υπέστη το αυτοκίνητο εξαιτίας του τροχαίου ατυχήματος υπερβαίνει την εμπορική αξία του αυτοκινήτου πριν το ατύχημα ή εάν η επισκευή του αυτοκινήτου δεν επιτρέπεται για τεχνικούς λόγους.

Το πρόβλημα είναι γνωστό και γίνεται ακόμη πιο έντονο όταν η αποκλειστική υπαιτιότητα για το τροχαίο ατύχημα είναι δεδομένη και δεν αμφισβητείται από την ασφαλιστική εταιρία.

Στην περίπτωση αυτή το πρόβλημα πλέον μετατίθεται στην εμπορική αξία που είχε το αυτοκίνητο του αναίτιου οδηγού πριν το ατύχημα. Η αντίδικος ασφαλιστική εταιρία προτείνει συνήθως πολύ χαμηλό ποσό αποζημίωσης επικαλούμενη τις τιμές πώλησης κακοσυντηρημένων ή τρακαρισμένων αυτοκινήτων.

Πίνακας ποσών αποζημίωσης από τροχαίο ατύχημα στην Ελλάδα δεν υπάρχει, ούτε και κάποιο σύστημα αντικειμενικής εκτίμησης της αξίας των αυτοκινήτων, όπως π.χ. συμβαίνει με τα ακίνητα.

Τα φορολογικά τεκμήρια διαβίωσης της φορολογίας εισοδήματος με βάση την ιπποδύναμη των αυτοκινήτων δεν είναι έγκυρα ή αξιόπιστα για να προσδιορίσουν την πραγματική εμπορική αξία του αυτοκινήτου που καταστράφηκε ολικά εξ αιτίας του τροχαίου ατυχήματος, η οποία μπορεί να είναι πολύ μεγαλύτερη ή μικρότερη από το φορολογικό τεκμήριο.

Εύλογα ο παθών θα πρέπει να προσφύγει στο δικαστήριο για να αναζητήσει την πραγματική αποζημίωση που δικαιούται για την ολική καταστροφή του αυτοκινήτου του.

Ας δούμε μια πρόσφατη δικαστική απόφαση σε αγωγή για αποζημίωση της ολικής καταστροφής του αυτοκινήτου που αφορούσε τροχαίο ατύχημα που προκλήθηκε όταν το ένα αυτοκίνητο εισήλθε στο αντίθετο ρεύμα κυκλοφορίας, δηλαδή υπόθεση στην οποία η αποκλειστική υπαιτιότητα για το τροχαίο ατύχημα ήταν δεδομένη:

«Το εν λόγω τροχαίο ατύχημα οφείλεται σε αποκλειστική υπαιτιότητα του εναγόμενου, ο οποίος οδηγούσε το υπ’ αριθμ. κυκλοφορίας ιδιωτικής χρήσεως επιβατικό αυτοκίνητο, που ήταν ασφαλισμένο για την έναντι τρίτων αστική του ευθύνη στην εναγόμενη ανώνυμη ασφαλιστική εταιρία.

Ειδικότερα, ο πιο πάνω οδηγός από αμέλεια του και συγκεκριμένα από έλλειψη της προσοχής, την οποία όφειλε και μπορούσε κατά τις περιστάσεις να καταβάλει ως μέσος συνετός οδηγός (άρθρο 330 εδ. β’ ΑΚ), δεν είχε πλήρως τεταμένη την προσοχή του, δεν ασκούσε τον έλεγχο και την εποπτεία του οχήματος του ώστε να είναι σε θέση να εκτελεί σε κάθε στιγμή τους απαιτούμενους χειρισμούς, (παράβαση άρθρου 19§1 του ΚΟΚ) και κινούμενος με μεγάλη ταχύτητα έχασε τον έλεγχο του οχήματος του και εισήλθε στο αντίθετο ρεύμα κυκλοφορίας, εκεί όπου εκινείτο κανονικά ο ενάγων οδηγώντας το υπ’ αριθ. κυκλοφορίας αυτοκίνητο, το οποίο κατείχε νομίμως.

Η παράνομη και αιφνίδια αυτή κίνησή του είχε ως αποτέλεσμα να προσκρούσει αρχικά με την εμπρόσθια επιφάνεια του οχήματος του εναγόμενου στην αριστερή πλευρά του υπ’ αριθ. κυκλοφορίας αυτοκινήτου που οδηγούσε ο μη διάδικος και στη συνέχεια να προσκρούσει με την εμπρόσθια επιφάνεια του οχήματος του στο εμπρόσθιο μέρος του αυτοκινήτου που οδηγούσε ο ενάγων, προξενώντας εκτεταμένες υλικές ζημιές στο όχημά του και τον τραυματισμό του ενάγοντος.

Το υπ’ αριθ. κυκλοφορίας αυτοκίνητο που οδηγούσε ο ενάγων και κατείχε νόμιμα εξαιτίας της ένδικης σύγκρουσης υπέστη εκτεταμένες ζημίες στο εμπρόσθιο κυρίως μέρος του, όπως τα απαιτούμενα προς επισκευή ανταλλακτικά (πυκνωτή κλιματισμού, αισθητήρα συστήματος αερόσακου εμπρόσθιου κεντρικού, προστασία αισθητήρα αερόσακου, αερόσακο συνοδηγού, μονάδα ελέγχου αερόσακου, ζώνη ασφαλείας εμπρόσθια αριστερή και δεξιά, βίδες, προεντατήρες ζώνης, καλύμματα κλειδαριάς ζώνης, αποσβεστήρας πρόσκρουσης, προέκταση εμπρόσθιου καλύμματος αριστερού και δεξιού κάτω, εσωτερικό φτερό εμπρόσθιο αριστερό και δεξιό μπροστά, εκτροπείς εσωτερικών φτερών, παξιμάδι σύσφιξης, κλιπς, πιρτσίνια, λαμαρινόβιδα, παξιμάδια στερέωσης, εμπρόσθιο παρμπρίζ, λωρίδα μόνωσης εμπρόσθιου παρμπρίζ, κόλλα εμπρόσθιου παρμπρίζ, λάστιχα τερματισμού εμπρόσθιου μέρους, φανάρια, φλας αριστερό και δεξί, εμπρόσθιο κάλυμμα, σχάρα εμπρόσθιου καλύμματος, ενίσχυση σχάρας, προστασία πρόσκρουσης εμπρόσθιας κάτω, συγκρατήρας εμπρόσθιου καλύμματος αριστερού και δεξιού, κάλυμμα, μετώπη, αερόσακος οδηγού, τμήμα επαφής κολώνας τιμονιού, τιμόνι, ψυγείο, στοιχείο στερέωσης, συγκρατήρας ψυγείου, χοάνη αέρα ψυγείου, αεραγωγός ψυγείου αριστερός και δεξιός, ανεμιστήρας ψύξης κινητήρα) και οι απαιτούμενες εργασίες (αντικατάσταση ανταλλακτικών, απορρόφηση ψυκτικού μέσου, έλεγχος στεγανότητας κλιματισμού, εξαγωγή και τοποθέτηση αισθητήρα πρόσκρουσης, ταμπλό, συστήματος αερόσακων, ζωνών ασφαλείας, φτερών, εμπρόσθιου παρμπρίζ, φαναριών, εμπρόσθιου καλύμματος, αντικατάσταση ψυγείου, ανεμιστήρα ψυγείου, βαφή) περιγράφονται αναλυτικά στην προσαγόμενη μετ’ επικλήσεως προσφορά του συνεργείου επισκευής αυτοκινήτων – φανοποιείου της εταιρίας. Με βάση την εκτίμηση αυτή, το συνολικό κόστος για την επισκευή του αυτοκινήτου του ενάγοντος ανερχόταν στο ποσό των (5.337,26 + 620,40 + 280,66 =) 6.238,32 ευρώ συν ΦΠΑ 1.497,20, ήτοι 7.735,52 ευρώ.

Το εν λόγω ιδιωτικής χρήσης επιβατικό αυτοκίνητο ήταν μάρκας, τύπου , κυλινδρισμού cc, με ημερομηνία πρώτης κυκλοφορίας, κινητήρα πετρελαίου και είχε διανύσει χιλιόμετρα (βλ. την προσαγόμενη σε φωτοτυπικό αντίγραφο άδεια κυκλοφορίας αυτού). Η αξία του κατά τον χρόνο του ατυχήματος ανερχόταν στο ποσό των 8.500 ευρώ, κατά την κρίση του Δικαστηρίου, λαμβάνοντας υπόψη αφενός την παλαιότητά του, το γεγονός ότι είχε εμπλακεί σε άλλο ατύχημα και τις προσκομιζόμενες από τους διαδίκους εκτυπώσεις αγγελιών όμοιων μοντέλων με το εν λόγω αυτοκίνητο από την εξειδικευμένη ιστοσελίδα «www.car.gr», αφετέρου δε το γεγονός ότι ήταν σε καλή κατάσταση, είχε αγοραστεί πριν δύο έτη έναντι της τιμής των 10.500 ευρώ και είχε πλήρη εξοπλισμό.

Στο ποσό που έπρεπε να δαπανηθεί για την επισκευή του πρέπει να συνυπολογισθεί και η υπαξία του αυτοκινήτου, καθόσον, εξαιτίας της φύσεως και της εκτάσεως των ζημιών του μειώθηκε η αγοραστική αξία του, τόσο κατά την έννοια της εμπορικής υπαξίας του, που συνίσταται στη μείωση της αξίας πωλήσεώς του λόγω της παρατηρουμένης στις συναλλαγές απροθυμίας αγοράς οχημάτων, τα οποία έχουν υποστεί βλάβες από ατυχήματα ή συγκρούσεις από μεγάλη μερίδα του αγοραστικού κοινού, στο οποίο και δημιουργούνται υπόνοιες ότι τα οχήματα αυτά μπορούν να έχουν κρυμμένα ελαττώματα δυνάμενα να εμφανιστούν μεταγενεστέρως, όσο και κατά την έννοια της τεχνικής υπαξίας του, λόγω των ζημιών που προκλήθηκαν σ’ αυτό, οι οποίες μπορούν να διαπιστωθούν με ευχέρεια από οιονδήποτε έμπειρο αγοραστή, παρά την έντεχνη επισκευή και την αντικατάσταση των κατεστραμμένων μερών του με καινούργια ανταλλακτικά. Το Δικαστήριο, έχοντας υπόψη του όλα τα ανωτέρω, καθορίζει η μείωση της αγοραστικής αξίας του αυτοκινήτου του ενάγοντα σε ποσοστό 10 % επί της ως άνω εμπορικής του αξίας, ήτοι σε ποσό 850 ευρώ (8.500 X 10/100).

Εξ όλων των ανωτέρω είναι προφανές ότι το αυτοκίνητο του ενάγοντος υπέστη ολοκληρωτική καταστροφή, υπό την οικονομική του όρου έννοια, αφού το κόστος αποκατάστασης των ζημιών, αθροιζόμενο με την πραγματική μείωση της εμπορικής αξίας του, θα ανήρχετο στο ποσό των (7.735,52 + 850) = 8.585,52 ευρώ, ήτοι μεγαλύτερη της εμπορικής του αξίας (8.500 ευρώ) και επομένως ο ιδιοκτήτης του δικαιούται ως αποζημίωση την εμπορική αξία που είχε προ του ατυχήματος ποσού 8.500 ευρώ.

Εξάλλου, η εναγόμενη συνομολογεί την ολική καταστροφή από οικονομική άποψη του αυτοκινήτου του ενάγοντος, της δικαστικής αυτής ομολογίας παράγουσας πλήρης απόδειξης εναντίον αυτών που ομολόγησαν, κατ’ άρθρ. 352 παρ. 1 ΚΠολΔ [ΑΠ 515/2007 ΝΟΜΟΣ], αρνείται όμως την προ του ένδικου συμβάντος αξία του αυτοκινήτου του ενάγοντος και ισχυρίζεται ότι απέμειναν τα αναφερόμενα κατ’ είδος και ποσότητα υπολείμματα συνολικής αξίας 4.790 ευρώ, τα οποία πρέπει να αφαιρεθούν από την επιδικαζόμενη στον ενάγοντα αποζημίωση.

Ο ισχυρισμός αυτός αποτελεί νόμιμη ένσταση συμψηφισμού κέρδους και ζημίας, στηριζόμενη στη διάταξη του άρθρ. 300 ΑΚ, η οποία πρέπει να γίνει εν μέρει δεκτή και να περιοριστεί η πιο πάνω αποζημίωση που πρέπει να επιδικαστεί στον ενάγοντα κατά το ποσό που αντιστοιχεί στα σώστρα, τα οποία, κατά την κρίση του Δικαστηρίου, λαμβάνοντας υπόψη τα πιο πάνω αποδεικτικά μέσα, ανέρχονται στο ποσό των 1.500 ευρώ, κρίνοντας μη πειστικές τόσο την προσφορά αγοράς του αυτοκινήτου εκ 4.600 ευρώ που επικαλείται η εναγόμενη, όσο και τον ισχυρισμό του ενάγοντος ότι το τρακαρισμένο αυτοκίνητό του στοιχίζει πλέον μόνο 500 ευρώ. Συνεπώς, η ζημία που υπέστη ο ενάγων από την αιτία αυτή ανέρχεται στο ποσό των (8.500 – 1.500) = 7.000 ευρώ.

Περαιτέρω, αποδείχθηκε ότι ο ενάγων κατέβαλε στην εταιρεία με την επωνυμία «Σφακιανάκης ΑΕΒΕ» το ποσό των 450 ευρώ ως αμοιβή για τη διενέργεια από μέρους της πραγματογνωμοσύνης, προκειμένου να διαπιστωθεί η υπάρχουσα κατάσταση του προαναφερομένου αυτοκινήτου και να διαπιστωθεί, αν υφίσταται ή όχι ολοσχερής καταστροφή αυτού. Η εν λόγω δαπάνη συνδέεται αιτιωδώς με το ένδικο ατύχημα και είναι αποκαταστατέα, σύμφωνα με όσα αναφέρονται στην ως άνω νομική σκέψη, διότι κατά την κρίση του δικαστηρίου, μόνο με τη διενέργεια πραγματογνωμοσύνης θα ήταν δυνατό να εξακριβωθεί η καθολική καταστροφή αυτού ή αν υπάρχει δυνατότητα επισκευής του, απορριπτομένου του περί αντιθέτου ισχυρισμού της εναγόμενης.

By Stefanos Aslanidis

Δικηγόρος – Lawyer

sadlegal.gr