Ρυθμίσεις υποχρεωτικής ασφάλισης ισχύουν και για τα ακίνητα, με τους ιδιοκτήτες κατοικιών αντικειμενικής αξίας άνω των 500.000 ευρώ να είναι υποχρεωμένοι να ασφαλίσουν την περιουσία τους έναντι φυσικών καταστροφών έως την 1η Ιουνίου του 2025.
Σε διαφορετική περίπτωση, δεν θα μπορούν να διεκδικήσουν αποζημιώσεις από το κράτος σε περιπτώσεις θεομηνιών, όπως σεισμοί, πλημμύρες ή πυρκαγιές.
Για ακίνητα χαμηλότερης αξίας, η κυβέρνηση παρέχει κίνητρα αυξάνοντας την έκπτωση στον ΕΝΦΙΑ από το 10% στο 20% για όσους ιδιοκτήτες ασφαλίσουν τα ακίνητά τους. Η έκπτωση θα ισχύσει από το 2025 για τους ήδη ασφαλισμένους και από το 2026 για όσους ασφαλίσουν την περιουσία τους για πρώτη φορά.
Για τις επιχειρήσεις, η υποχρεωτική ασφάλιση επεκτείνεται σε όσες έχουν ετήσιο τζίρο άνω των 500.000 ευρώ, χαμηλώνοντας το όριο από τα 2 εκατ. ευρώ που ίσχυε μέχρι σήμερα.
Οι επιχειρήσεις αυτές πρέπει να ασφαλίζουν τουλάχιστον το 70% της αξίας των υλικών ζημιών που μπορεί να προκύψουν από φυσικές καταστροφές.
Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης θα επιβάλλεται πρόστιμο 10.000 ευρώ, που θα διπλασιάζεται αν δεν υπάρξει έγκαιρη διόρθωση.
Πάντως η μείωση 10% στον ΕΝΦΙΑ, η οποία εφαρμόστηκε για πρώτη φορά το 2024 σε κατοικίες ασφαλισμένες για φυσικές καταστροφές (πυρκαγιά, πλημμύρα, σεισμό), δεν είχε σημαντικό αντίκτυπο στην αύξηση της ασφάλισης ακινήτων.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ενωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος (ΕΑΕΕ), το ποσοστό ασφάλισης των κατοικιών στις 31 Μαρτίου του 2024 ήταν μόλις 18,3%, ελαφρώς αυξημένο από το 18,2% του Δεκεμβρίου του 2023.
Η έρευνα της ΕΑΕΕ, η οποία βασίστηκε σε 1.166.065 ασφαλιστήρια συμβόλαια, αποκαλύπτει ότι μόνο το 55,8% των ασφαλισμένων κατοικιών ήταν προστατευμένο από καιρικά φαινόμενα και σεισμό. Τα ενυπόθηκα δάνεια παίζουν καθοριστικό ρόλο, με το 60,9% των ασφαλισμένων κατοικιών να συνδέεται με ενυπόθηκο ενδιαφέρον.
Η Αττική κυριαρχεί στον αριθμό ασφαλισμένων κατοικιών, με 455.646 συμβόλαια, που αντιστοιχεί στο 45,8% του συνόλου. Ωστόσο, τα ποσοστά στην Περιφέρεια Θεσσαλίας παραμένουν χαμηλά, με μόλις το 14,7% των κατοικιών να είναι ασφαλισμένο, παρόλο που η περιοχή έχει πληγεί σοβαρά από φυσικές καταστροφές.
Από την άλλη, η καθολική ασφάλιση κτιρίων εκτιμάται ότι μπορεί να ρίξει το κόστος για τους ιδιοκτήτες και να δώσει περιθώρια κινήσεων στο κράτος να κατευθύνει πολύτιμους πόρους σε κρίσιμες υποδομές.
Με τα σημερινά δεδομένα, για την ασφάλιση ενός διαμερίσματος 100 τ.μ. ασφαλιζόμενης (δηλαδή κατασκευαστικής) αξίας 130.000 ευρώ, το ετήσιο κόστος διαμορφώνεται από 130 – 180 ευρώ ανάλογα την εταιρία , τις επιπλέον καλύψεις και τις απαλλαγές.
Σημειωτέον ότι με τη σύναψη ενός στεγαστικού δανείου υπάρχει η υποχρέωση του δανειολήπτη προς την τράπεζα να ασφαλίσει την κατοικία που αγόρασε με ασφάλεια σπιτιού βάσει των καλύψεων που ζητά η εκάστοτε τράπεζα.
Σύμφωνα με έρευνα του Ιδρύματος Οικονομικών & Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ), στην Ελλάδα η ασφάλιση έναντι ζημιών αντιστοιχεί στο 1,4% του ΑΕΠ, ούτε το μισό από το 3,1% που είναι ο αντίστοιχος μέσος όρος στην Ευρωπαϊκή Ενωση.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι οι Ελληνες δεν ασφαλίζουν τις κατοικίες τους, ακόμα κι αν ανήκουμε στη νότια ζώνη της Ευρώπης, που θεωρείται υψηλού κινδύνου. Ενδεικτικά, σε άλλες χώρες του ευρωπαϊκού Νότου τα ποσοστά είναι 3,1% στην Ισπανία, 2,7% στην Πορτογαλία και 2,4% στην Ιταλία.